Fase 1 research unit wordt vernieuwd en uitgebreid

Omdat het UZA een universitair ziekenhuis is, gebeuren hier ook de allereerste behandelingen met nieuwe geneesmiddelen. Dit wordt georganiseerd in de fase 1- research unit. Momenteel wordt er volop gezocht naar nieuwe geneesmiddelen tegen kanker. Elk jaar test de fase 1-unit van het UZA een tiental nieuwe middelen uit. De eerste testen gebeuren wereldwijd maar op een twintigtal patiënten, waarvan enkele in het UZA. Prof. dr. Hans Prenen vertelt je graag meer over het hoopvolle PDO-model en de uitbreiding van de fase 1-unit. 

De basis: wat is een klinische studie?

Artsen en onderzoekers proberen de behandeling van kanker voortdurend te verbeteren. Na laboratoriumonderzoek trachten ze stap voor stap een passende behandeling te ontwikkelen. Als een nieuwe behandeling gunstige resultaten oplevert in de testlabo's en bij onderzoek op proefdieren, worden deze behandelingen ook aan patiënten aangeboden. Dit klinische onderzoek in het ziekenhuis kadert in een klinische studie of een trial. Binnen het Multidisciplinair Oncologisch Centrum Antwerpen (MOCA) gebeuren de klinische studies binnen de fase 1-unit. Prof. dr. Hans Prenen staat aan het hoofd van deze unit.

PDO technologie voor een kankerbehandeling op maat van de patiënt

‘Kankerbehandelingen zijn de laatste jaren geëvolueerd van algemene therapieën zoals chemo- en radiotherapie, naar gerichte en gepersonaliseerde therapieën op basis van genetische kenmerken van de individuele patiënt.’, aldus prof. Prenen. Om de kenmerken van de tumor te voorspellen, werd er recent een nieuwe technologie ontwikkelt waarbij de kankercellen van een patiënt zeer efficiënt worden gekweekt in 3D-structuren, de zogenaamde patiënt-afgeleide organoïden of ‘patient-derived organoids (PDOs)’.  ‘Zo trachten we te voorspellen hoe een patiënt zal reageren op een therapie en kunnen we de therapie beter aanpassen op maat van de patiënt.’, vult prof. Prenen aan.

Expertise opbouwen

Dit PDOs-onderzoek is ontstaan uit directe vraag van de chirurgen en oncologen in het UZA. De vraag was: ‘Is er een tool waarbij we de respons op de therapie beter kunnen voorspellen, zodat we onze patiënten niet onnodig moeten belasten met therapieën die niet werkzaam zijn voor de patiënt?’. Prof. Prenen vult aan: ‘De meeste therapieën die in fase 1-studies getest worden, zijn tegenwoordig gerichte therapieën die inwerken op één of meerdere doelwitten die een rol spelen bij de groei van de kankercellen. Om te bepalen of een patiënt al dan niet in aanmerking komt voor dergelijke therapie moet eerst bepaald worden of dit doelwit aanwezig is voordat de behandeling gestart kan worden. Bij vele patiënten wordt echter vastgesteld dat ze toch reageren op een gerichte therapie zonder dat er een gekend doelwit gedetecteerd kan worden. Veel van de gerichte therapieën zijn nog niet 100% doel specifiek en kunnen bijgevolg ook andere, tot nu toe ongekende doelwitten blokkeren. Het PDO-model zou ons in staat stellen een hele reeks gerichte therapieën te testen om te bepalen welke therapie het meeste kans heeft op slagen.

Levenskwaliteit verbeteren

Prof. Prenen: ‘Het PDO-model hopen we toe te passen op verschillende soorten kankertypes en kan op korte termijn de levenskwaliteit en levensduur van de patiënt verbeteren.’ Bovendien kan het UZA met dit project het eerste Vlaamse ziekenhuis zijn waarbij het PDO-model in de kliniek wordt toegepast om een gepersonaliseerde behandeling van de patiënt te kunnen aanbieden en zo dus een duidelijke expertise uit te bouwen in dit onderzoeksveld.

Uitbreiding fase 1-unit

Tegen eind 2021 zal de fase I unit worden vernieuwd en uitgebreid zijn. ‘Ook zal er een nieuwe wachtzaal in gebruik genomen worden en meer consultatieboxen. Zo vergroot de capaciteit van de fase 1-unit en kunnen we meer patiënten verder helpen. Ook onze capaciteit voor dagopname met een monitoringsysteem vergroot’, aldus prof. Prenen. Ook komt er in de vernieuwde fase 1-unit een geïntegreerd laboratorium voor de verwerking van stalen. ‘Binnen dit labo worden bloedstalen verwerkt in het kader van studies. Zo kunnen we bijvoorbeeld nagaan of de studiemedicatie terug te vinden is in het bloed.’, vult prof. Prenen aan. Er wordt ook ingezet op (inter)nationale contacten. ‘We voorzien een vergaderruimte voor telemeetings. Zo kunnen we op een efficiënte manier in contact komen met onze collega’s in andere landen.’.

Wil jij de fase 1-unit mee ondersteunen? 

Het PDO-model is een nieuw innovatief model, waar nog veel onderzoek en opstart voor nodig is. Hiervoor zijn middelen nodig. Jouw gift kan het verschil maken! Klik hier om het onderzoek op de fase 1-unit te ondersteunen.