Mentale welzijn voor en na de bevalling (PATH-project)
Een op de tien moeders maakt na haar bevalling een depressie door. Het UZA zet mee zijn schouders onder PATH, een Europees project om mentale problemen rond de geboorte sneller te herkennen en beter aan te pakken.
Mentale problemen voor of na de bevalling
Zo'n 10 procent van de jonge moeders ontwikkelt een postpartumdepressie (PPD), beter gekend als postnatale depressie. Tot 20 procent heeft last van mildere psychische problemen, zoals prikkelbaarheid of de slaap niet kunnen vatten.
Ook 10% van de jonge vaders hebben na de geboorte van hun kind depressieve klachten.
Wat zijn de oorzaken?
- hormonen
- vermoeidheod
- stress
- ongerustheid
Zeker als vrouwen van nature al kwetsbaarder zijn voor psychische problemen, kan een bevalling een uitlokkende factor zijn.
UZA extra alert op mentale problemen
Psychische problemen voor of na de bevalling hebben een grote impact op de moeder, maar ook het gezin. Daarom is het zo belangrijk dat we dergelijke problemen snel herkennen en aanpakken. Met ouders die goed in hun vel zitten, krijgt het kind de beste kansen om zich veilig te hechten en goed te ontwikkelen.
Op de afdelingen gynaecologie, intensieve neonatologie en de materniteit van het UZA zijn zorgverleners dan ook extra alert op mentale problemen. Op neonatologie is bijvoorbeeld altijd een psychologe op aanwezig om de ouders te ondersteunen en wordt al een aantal jaar op postpartumdepressie en andere psychische klachten gescreend.
In het UZA proberen we de ouders ook steeds in het beslissingsproces te betrekken. Als een bepaalde beslissing mee de keuze van de ouders is, zullen ze daar achteraf meer vrede mee hebben.
Ook via allerei initiatieven, zoals studiedagen voor gynaecologen met als thema “psychiatrie en gynaecologie”, hoopt het UZA de aandacht voor die problematiek bij andere ziekenhuizen en zorgverleners verder te vergroten.
PATH project: mentale problemen snel herkennen en beter aanpakken
Om mentale problemen voor en na de bevalling nog vaker te kunnen voorkomen, beter te herkennen en goed op te vangen, werd het Europese project PATH in het leven geroepen, voluit PerinAtal menTal Health. Het gaat om een initiatief van dertien partners uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Nederland en België, en loopt van 1 februari 2019 tot 30 september 2022.
PATH maakt deel uit van het door de Europese Unie gecreëerde Interreg VA 2Seas Mers Zeeën programma en ontvangt fondsen van het European Regional Development Fund, dat een budget betreft van meer dan 8.5 miljoen Euro.
Bewustmaken van aanstaande ouders
In eerste instantie ligt de focus op een grotere bewustwording en bespreekbaarheid. Als aanstaande ouders zich meer bewust zijn van het risico op mentale problemen en een realistischer beeld krijgen van bevallen en het prille ouderschap, zou er al veel gewonnen zijn. Daarom komt er een mediacampagne met filmpjes waarin moeders getuigen over hoe moeilijk ze het hadden na hun bevalling én hoe ze er weer bovenop zijn geraakt met de nodige hulp. Daarnaast wordt er gedacht aan apps waarmee aanstaande of jonge ouders bij zichzelf mentale problemen kunnen opsporen.
Verhoogde aandacht voor mentale gezondheid binnen zorgopleidingen
Ook een verhoogde aandacht voor mentale gezondheid van zwangeren en jonge ouders binnen de zorgopleidingen staat hoog op het prioriteitenlijstje. De wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg zijn lang en niet alle psychologen zijn vertrouwd met deze problematiek. Er zijn wel gespecialiseerde eenheden waar jonge moeders samen met hun baby kunnen verblijven, maar dat zijn al ingrijpende maatregelen en de plaatsen zijn heel beperkt. Idealiter zouden daarom de zorgverleners die het vaakst met de jonge moeders in contact komen (zoals vroedvrouwen, gynaecologen, huisartsen en kinderartsen), de eerste opvang en ondersteuning moeten kunnen bieden. Een handig hulpmiddel is onder meer de EDPS-vragenlijst, waarmee zorgverleners pas bevallen vrouwen eenvoudig kunnen screenen op psychische moeilijkheden.
Partners
De Lead Partner is het Health and Europe Centre, gebaseerd in het Verenigd Koninkrijk. De andere partners zijn:
- Plymouth and District MIND (UK)
- Southampton City Council (UK)
- Odisee University College (BE)
- Kent County Council (UK)
- Institute of Health Visiting (UK)
- Kent & Medway NHS & Social Care Partnership Trust (UK)
- Hospital Centre of Douai (FR)
- Antwerp University of Applied Sciences Artesis Plantijn (BE)
- Bournemouth University (UK)
- Attachment in Development (BE)
- Maasstad Hospital (NL)
- Antwerp University Hospital UZA (BE)
Verder zijn nog 22 waarnemende partners betrokken:
- Postpartum Support International
- Kent Police
- The British Association for Supported Employment
- Hampshire Chamber of Commerce
- Service départemental de Protection Maternelle et Infantile
- Vereniging van Nederlandse Gemeenten
- Réseau Bien Naitre en Artois
- Vereniging van Ouders van Couveusekinderen
- V&VN Kinderverpleegkunde
- Universiteit Antwerpen
- Syndicat Mixte du Grand Douaisis
- TalkTone Ltd
- CIRE – Délégation de Santé publique France en région Hauts-de-France
- Data and Services Ltd
- Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen
- Expertisecentrum Kraamzorg De Kraamvogel vzw
- Patiëntenfederatie Nederland
- Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie
- Association Française de Maternologie
- Fédération régionale de recherché en psychiatrie et santé mentale
- Centre Collaborateur de l’Organisation Mondiale de la santé pour la recherche et la santé mentale