Angst- en pijnbestrijding bij kinderen

Hoe sneller pijn opgemerkt wordt, hoe sneller de behandeling kan worden ingesteld of aangepast.

Om te weten of en hoeveel pijn je kind heeft, meet de verpleegkundige regelmatig de pijn. Hoe de pijn gemeten wordt, hangt af van de leeftijd van je kind. 

• Jonger dan 4 jaar
  Bij baby's en kinderen jonger dan 4 jaar wordt de pijnscore bepaald aan de hand van 7 gedragskenmerken (FLACC-schaal).
• Tussen 4 en 6 jaar
  Vanaf 4 jaar gebruiken we de FLACC-schaal gecombineerd met een gezichtjesschaal. De verpleegkundige vraagt je kind het gezichtje aan te wijzen dat evenveel pijn heeft als hij- of zijzelf.
• Tussen 6 en 12 jaar
  Vanaf 6 jaar kunnen kinderen zelf aangeven hoeveel pijn ze hebben. Toch is het voor hen niet zo eenvoudig om pijn te beschrijven. Daarom gebruiken we ook voor deze kinderen een gezichtjesschaal.
• Vanaf 8 jaar
  Vanaf de leeftijd van acht jaar is nog een andere methode mogelijk: een pijnmeetlatje (VAS-schaal). Aan de hand van een verstelbaar schuifje moet het kind op het latje aangeven hoeveel pijn hij of zij heeft.
• Kinderen met een neuromotorische beperking
  Kinderen die kampen met een neuromotorische beperking kunnen pijn moeilijker onder woorden brengen. We gebruiken de Checklist Pijngedrag (CPG) om hun pijn te meten.

Ziekenhuisbreed werken we aan kindvriendelijke en comfortgerichte zorg voor kinderen die een medische procedure moeten ondergaan. Angst, stress en pijn kunnen ervoor zorgen dat een kind zich verzet. Wanneer de procedure dan toch uitgevoerd wordt, voelt het kind zich misleid en verliest het vertrouwen. Het verzet neemt bij iedere procedure toe, totdat de zorg heel moeilijk of zelf onmogelijk wordt. Dit heeft een belangrijke impact op de ontwikkeling van het kind enerzijds, maar ook op de behandeling en het genezingsproces anderzijds. In het UZA hebben we daar aandacht voor. We doen er alles aan om je kind aan de hand van positieve ervaringen te leren hoe best om te gaan met gevoelens van stress en angst. 

In het UZA zetten we op verschillende pistes in om pijn te voorkomen.

1. Verdovende zalf of pleister bij bloednames

Voor kinderen maakt het al een enorm verschil als je vooraf een procedure, zoals een bloedname, een verdovende zalf of pleister aanbrengt op de huid. Huidverdoving kan al vanaf de geboorte aangeboden worden. Ouders kunnen dat zelf thuis al doen en na een uur is er een optimale verdoving van de huid.

Bekijk hier de instuctievideo's voor het aanbrengen van een verdovende zalf en pleister op de elleboog of op het hand:

2. De Buzzy

De Buzzy is een lieveheersbeestje met een trilfunctie en vleugeltjes van ijs. De pijnprikkel wordt als het ware vervaagd.

3. Suikerwater (sucrose)

Wordt gebruikt bij baby’s jonger dan 1 jaar. Best wordt suikerwater 2 minuten voor de pijnprikkel toegediend in combinatie met het zuigen op een fopspeen voor een maximaal effect.

4. Borstvoeding

Dicht bij mama, de melk en het zuigen zorgen voor minder stress tijdens de procedure.

5. Comfortabele lichaamshouding

Een andere manier om het comfort van kinderen te verhogen, is dat je elke medische procedure in een zo comfortabel mogelijke lichaamshouding uitvoert. Zo blijkt een zittende behandeling vaak aangenamer: als patiënt ervaar je dan een groter gevoel van controle. Voor kleine baby’s werkt de borst-tegen-borsthouding kalmerend. Recent vervingen we daarom op de dienst kindergeneeskunde nog een klassieke ligtafel door een onderzoeksstoel die je in verschillende zittende houdingen kan gebruiken.

6. Bewust omgaan met taal

Wat je aandacht geeft groeit. Daarom zeggen we niet: ‘Ik ga je een prik geven en je moet niet bang zijn.’ Dan focus je op de prik en prikkel je het brein om bang te worden. We zeggen wel: ‘Ik ga bloed nemen. Wat je zal voelen is voor iedereen verschillend, maar je huid is verdoofd. Zeg me wat ik kan doen om je te helpen.’ En nadien: ‘Vertel me even wat jij hebt gevoeld.’ Slimmer taalgebruik is een opdracht voor iedereen: arts, verpleegkundige, onthaalmedewerker, ouders.

7. Afleiding en ontspanning

Een vierde strategie om de pijnbeleving te verbeteren is door kinderen bij de procedure af te leiden. We hebben op de dienst kindergeneeskunde drie VR-brillen die zorgen voor afleiding en relaxatie, omdat ze kinderen al spelend ademhalingsoefeningen kunnen laten uitvoeren. Muziek, tv kijken lezen, spelletjes spelen, tekenen zorgen meestal ook voor ontspanning en afleiding. Ook een vertrouwd persoon in de buurt hebben die rust uitstraalt (mama of papa) kan positief werken.