Nieuwe obesitasmedicatie: tot meer dan 20% gewichtsverlies

Nieuwe obesitasmedicatie: tot meer dan 20% gewichtsverlies

Datum: 
09/06/2022

Gemiddeld meer dan 20 procent gewichtsverlies bij obesitaspatiënten op nog geen anderhalf jaar: tirzepatide is het eerste anti-obesitasmiddel dat dat voor elkaar krijgt, zo blijkt uit een studie die zaterdag in New Orleans bekendgemaakt werd. Obesitasexpert Luc Van Gaal (UZA) was erbij en legt uit waarom dit een doorbraak is. “Obesitaspillen zijn meestal duur en veel minder efficiënt dan een wekelijkse injectie.”

Prof. em. Van Gaal (UZA) maakt deel uit van het Amerikaans-Europees onderzoeksteam dat vorig jaar ook al de grote doeltreffendheid van een andere stof, semaglutide, bij de bestrijding van obesitas kon aantonen. Voor dat onderzoek deelden ze 1.961 proefpersonen met een BMI van 30 en meer (een gezond BMI ligt tussen 18,5 en 25), op in drie groepen: twee ervan kregen het echte middel, de andere enkel een placebo. Verder kregen alle deelnemers dezelfde begeleiding voor meer beweging en een gezondere levensstijl. Na 68 weken bleek dat de proefpersonen die wekelijkse injecties met semaglutide kregen, gemiddeld 15,3 kg gewicht verloren, tegenover 2,6 kg in de groep die een placebo kregen. “En 35 procent van de proefpersonen bereikte een gewichtsverlies van meer dan 20 procent. Het is de eerste keer in het obesitasonderzoek dat zo'n resultaat opgetekend wordt met medicatie”,

Nog meer resultaat bij eerste combinatie van peptiden

Prof. Van Gaal was dit weekend dus ook aanwezig bij de voorstelling van de onderzoeksresultaten naar tirzepatide op het jaarlijks congres van de Amerikaanse diabetesvereniging in New Orleans. “Deze studie is de eerste die het effect van een combinatie van lichaamseigen eiwitten op obesitas onderzocht. Dat combineren is de toekomst van nog meer en nog efficiëntere obesitasmedicatie”, claimt hij.

Het onderzoek verliep in gelijkaardige omstandigheden als dat waar hij aan meewerkte. 2.539 proefpersonen met obesitas of overgewicht en met één chronische aandoening (maar geen diabetes) werden 72 weken lang gevolgd. Het gewichtsverlies bij de proefpersonen die tirzepatide kregen in plaats van een placebo bedroeg 22,5 procent. Het gewichtsverlies was het grootst bij de groep die 15 mg toegediend kreeg: maar liefst 63 procent uit die groep verloor ten minste 20 procent lichaamsgewicht. Daar lag het gemiddeld gewichtsverlies op 20,9 procent; bij de groep die 10 mg kreeg, was dat 19,5 procent en bij die met 5 mg nog 15 procent. De controlegroep, die dezelfde begeleiding kreeg maar daarnaast enkel een placebo, raakte 3,1 procent kwijt.

Hoe komt het dat er nu zoveel vooruitgang wordt geboekt in de strijd tegen obesitas? Prof. em. Van Gaal: “Al 20 tot 25 jaar wordt gezocht naar medicatie tegen obesitas, maar tot voor kort leverde dat niet veel op. De middelen die we vonden, hadden vaak neveneffecten op het centraal zenuwstelsel en veroorzaakten hoofdpijn, hartproblemen, enzovoort. Eentje moest zelfs van de markt gehaald worden omdat het een neiging tot suïcide kon veroorzaken. Het grote verschil met de stoffen die nu gebruikt worden, is dat het lichaamseigen stoffen zijn. Eiwitstructuren (peptiden) die in onze darmen aangemaakt worden en aan onze hersenen doorgeven dat we genoeg gegeten hebben, dat we verzadigd zijn en geen eetlust meer hebben. Bij mensen met obesitas of diabetes werken die stoffen minder goed. Die nieuwe piste in de obesitasmedicatie is eigenlijk ontstaan als middel tegen diabetes. Toen bleek dat diabetespatiënten er ook gewicht mee kwijtraakten en daardoor cardiovasculaire winst boekten, werd ook onderzocht of dat ook zo was bij obesitaspatiënten zonder diabetes. Met het gekende resultaat.”

Dagelijkse of wekelijkse injecties

“Liraglutide, semaglutide,... allemaal zijn het stoffen die de hersenen het signaal geven dat we genoeg gegeten hebben. Het verschil zit hem in het aantal receptoren waarop ze werken. Liraglutide - de werkende stof van anti-obesitasmedicatie Saxenda - werkt op twee kernen in de hersenen, semaglutide op drie en daarmee heeft het een iets grotere kans op succes. De volgende stap spreekt voor zich: als we verschillende van die stoffen zouden kunnen combineren, kunnen we meer kernen bereiken en kunnen ze elkaar versterken, met een nog grotere kans op meer gewichtsverlies bij meer mensen met obesitas. Dat is wat nu met tirzepatide voor het eerst bewezen is.”

Ontstaan als medicatie voor mensen met diabetes

Zowel tirzepatide als semaglutide (Ozempic en binnenkort Wegovy) worden toegediend door middel van wekelijkse injecties, en de liraglutide (Saxenda) zelfs door dagelijkse prikken. “Ozempic gebruiken we in de eerste plaats tegen diabetes, maar nu ook meer en meer tegen obesitas. Daar mag niet roekeloos mee omgesprongen worden. Het is en blijft een oplossing voor mensen met een BMI van meer dan 30, als alternatief voor bariatrische chirurgie, een maagverkleining dus. Het is niet de bedoeling dat artsen dit middel voorschrijven aan een dame die drie kilo moet afvallen om in haar bikini te passen!” Dat geldt ook voor irzepatide, dat overigens ook niet meteen binnen handbereik is. “Deze mooie resultaten van tirzepatide moeten nog verder bevestigd worden door bijkomende studies die nu nog bezig zijn. Het zal dus nog even duren vooraleer tirzepatide als medicatie kan worden goedgekeurd en beschikbaar wordt voor mensen met obesitas.”

Wellicht minder doeltreffend in pilvorm

Semaglutide is onder de naam Rybelsus ook verkrijgbaar als pil die je dan dagelijks moet nemen. “Voor mensen met diabetes, he, niet met de bedoeling om af te vallen. De orale versie van semaglutide werd nog niet onderzocht bij obesitas, maar we vermoeden dat er qua gewichtsverlies een groot verschil is met de wekelijkse injecties: het injecteerbare middel is duidelijk superieur. Dat is niet onlogisch. Bij orale inname zijn er veel meer factoren die ervoor kunnen zorgen dat de doeltreffendheid van de semaglutide vermindert. Je mag de pil enkel met twee slokjes water nemen. Als je ze met een glas water slikt, gaat de efficiëntie meteen met de helft naar beneden. Je mag een half uur ervoor en erna niets eten, want in de maag kan het maagzuur ervoor zorgen dat de tabletten sneller oplossen dan de bedoeling is. Kortom: er kan erg veel mislopen, waardoor er weinig of geen gewichtsverlies is. En dat terwijl die pillen erg duur zijn en niet terugbetaald worden.”

Bijwerkingen?

De onderzoekers noteerden als bijwerkingen van de tirzepatide vooral misselijkheid, braken, diarree en constipatie. Die misselijkheid en diarree komt ook wel voor bij het gebruik van semaglutide, niet? “Als mensen die ermee behandeld worden zich te buiten gaan aan veel en vet eten, kan dat inderdaad misselijkheid of diarree veroorzaken”, bevestigt prof. Van Gaal. “Het voordeel van semaglutide is dat het al zo'n tien jaar ingezet wordt bij patiënten met diabetes en dat we er dus al veel meer over weten. Er is al vastgesteld dat het een gunstige invloed heeft op meer dan alleen gewicht en diabetes: minder cardiovasculaire problemen, minder sterfte.”

Bron: Het Laatste Nieuws, Ariane De Borger

Blijf op de hoogte van nieuws in het UZA via Twitter @uzanieuws en Facebook