Bij hartfalen kan het hart niet op voldoende wijze bloed rondpompen om het lichaam normaal te laten functioneren. Omdat hartfalen een chronische aandoening is, kan ze wel behandeld worden, maar niet volledig genezen.

Welke soorten hartfalen zijn er?

Er zijn 2 verschillende vormen van hartfalen:

• Systolisch hartfalen: de pompkracht van het hart is verminderd. Hoewel het verzwakte hart vaak sneller klopt dan normaal, pompt het te weinig bloed rond om het lichaam normaal te laten functioneren. Als de pompkracht van het hart verminderd is, krijgen bepaalde delen van het lichaam (zoals nieren of hersenen) niet genoeg bloed, en dus te weinig zuurstof. Daarnaast gaat er zich bloed ophopen op plaatsen waar het niet hoort (longen, nieren, lever, maag, benen enz.).
• Diastolisch hartfalen: de hartkamer kan zich onvoldoende vullen. Bij deze vorm kan het hart nog wel voldoende bloed uitpompen doch er ontstaan klachten van kortademigheid en wateropstapeling in de ledematen door een verhoogde bloeddruk in de voorkamers en aders.

Hoe ontstaat hartfalen?

Hartfalen is meestal het gevolg van:

• Een of meerdere hartinfarcten
• Hoge bloeddruk gedurende lange tijd
• Gestoorde functie van één of meerdere hartkleppen
• Hartritmestoornissen
• Ziekte van de hartspier van ongekende oorsprong (‘idiopathische cardiomyopathie’)

Soms ontstaat de hartziekte na een virale infectie. In zeldzame gevallen gaat het om een erfelijke aandoening.

Hartfalen ontstaat niet van de ene op de andere dag. De hartfunctie gaat geleidelijk achteruit.

Wat zijn de symptomen bij hartfalen?

• Moeheid
• Kortademigheid
• Gewichtstoename
• Zwelling van de enkels
• Frequent ‘s nachts opstaan om te plassen
• Vol gevoel in de bovenbuik
• Opgezette buik die pijnlijk en gevoelig is
• Verminderde eetlust
• prikkelhoest
• overdag minder plassen

Hoe wordt de diagnose bij hartfalen gesteld?

De arts zal u een aantal vragen stellen. Aanvullend zullen er een aantal onderzoeken plaatsvinden:

• Bloedonderzoek
• Een röntgenfoto van de thorax (borstkas)
• Elektrocardiogram (ECG): film van het hart
• Holteronderzoek: draagbaar bandrecordertje om het hartritme langere tijd te volgen
• Transthoracale echo
• Slokdarmecho (transoesofagale echo of TEE): echo via de slokdarm om uw hart van dichterbij te bekijken
• Inspanningsonderzoek: test op fiets of loopband om een idee te krijgen over de reserve van uw hart

Hoe verloopt de behandeling?

We helpen patiënten in de hartfalenkliniek om:

• symptomen te voorkomen (en zo vermoeidheid, kortademigheid enz. te verminderen)
• langer en beter te kunnen leven

Hartfalen kan niet behandeld worden door middel van medicatie alleen. Om de behandeling te laten slagen en minder last te hebben van klachten, is ook uw inzet nodig:

• Medicatie: neem elke dag uw medicijnen correct in. Gebruik eventueel een medicijndoosje en een wekkertje om de medicatie op het juiste moment in te nemen. Meld aan elke arts dat u hartfalen heeft. Bepaalde medicijnen zoals Voltaren zijn niet goed voor u. 
• Rust en beweging: begin uw dag langzaam en las regelmatig pauzes in. Zorg wel voor regelmatige beweging om uw conditie op peil te houden. Soms zal de arts u voorstellen om deel te nemen aan het cardiale revalidatieprogramma.
• Eten en drinken:
  • Probeer niet te veel vocht op te nemen: niet meer dan 1,5 tot 2 liter vocht per dag
  • Vermijd te veel zout, want zout houdt vocht vast. 
  • Eet verschillende malen een kleine portie in plaats van 3 volledige maaltijden.
  • Voorkom obstipatie door het eten van rauwkost, fruit, volkoren- en granenproducten enz.
  • Gebruik weinig of geen alcohol.
  • Vermijd zoveel mogelijk bereide etenswaren.
• Dagelijks wegen: als uw lichaam vocht vasthoudt, is dat een signaal dat uw hart het niet meer aankan. Om de signalen in de gaten te houden, dient u zich elke ochtend te wegen en uw gewicht te noteren.
• Rook niet.
• Haal uw griepprik jaarlijks om extra belasting van uw lichaam door griep te vermijden.

Waarop moet ik letten?

Waarschuw uw arts of verpleegkundige in de volgende gevallen

• Plotse gewichtstoename (1kg op 1 dag/2kg op 2 à 3 dagen)
• Gezwollen benen, enkels of buik
• Kortademigheid
• Vermoeidheid
• Plotse hartkloppingen
• Droge hoest