Omdat de interactie van vrouwelijke en mannelijke factoren complex is, zal de fertiliteitsarts u en uw partner onderzoeken om de oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid te achterhalen. Voor het stellen van een geschikte diagnose bij de man worden de resultaten van verschillende analyses gebundeld.

Anamnese of medische voorgeschiedenis
Sperma-onderzoek (semenanalyse)
Testisweefselonderzoek (testisbiopsie)
Genetisch onderzoek
Hormonaal onderzoek
Onderzoek naar infectieziekten
Klinisch onderzoek

Anamnese of medische voorgeschiedenis

Tijdens de raadpleging bij de fertiliteitsarts zal de dokter u een vragenlijst voorleggen over volgende onderwerpen:                                                         

• blootstelling aan toxische stoffen, warmte
• genitale infecties, traumata
• ontstekingen van blaas, prostaat
• cryptorchidie (niet ingedaalde testikels)
• fertiliteitsproblemen bij ooms, broers, …
• Hebt u reeds kinderen verwekt?
• potentie, ejaculatie

Sperma-onderzoek (semenanalyse)

Het onderzoek van spermastalen gebeurt in het CRG in het laboratorium voor Basis Semen Analyse (BSA), ofwel het andrologielabo. Deze bereikt u door route 140 te volgen en daarna de pijlen 'BSA-labo' te volgen (lokaal 2109). Hier ondergaat het spermastaal een routineanalyse, die verder kan uitgebreid worden met extra analyses afhankelijk van de spermakwaliteit en in functie van de toekomstige fertiliteitsbehandeling. De behandelende arts bepaalt welke testen er moeten gebeuren en duidt deze aan op het aanvraagformulier.

Sperma-onderzoek: routineanalyse

Bij een routineanalyse worden volgende parameters bepaald op het spermastaal:

• volume van het spermastaal
• aantal zaadcellen (concentratie)
• bewegelijkheid van de zaadcellen (motiliteit)
• vorm van de zaadcellen (morfologie)
• vitaliteit van de zaadcellen: hoeveel procent levende zaadcellen zitten er in het spermastaal
• Er wordt nagegaan of u antilichamen aanmaakt tegen uw eigen zaadcellen in een MAR-test (Mixed Antiglobulin Reaction test).
• Er wordt nagegaan of er zich witte bloedcellen in het spermastaal bevinden.

Sperma-onderzoek: capacitatie

Capacitatie is een natuurlijk proces dat de zaadcellen doormaken als zij het baarmoederhalsslijm passeren. Er gebeuren voornamelijk veranderingen in het bewegingspatroon van de zaadcellen en er treden fysiologische veranderingen op de best bewegende zaadcellen. Vermits de zaadcellen tijdens een fertiliteitsbehandeling nooit doorheen het baarmoederhalsslijm opzwemmen, gebeurt deze stap in het laboratorium via spermaselectie door gradiëntcentrifugatie. Tijdens deze voorbereiding in het BSA-labo wordt nagegaan hoeveel bewegende zaadcellen kunnen geïsoleerd worden uit het spermastaal. Dit zal mee bepalend zijn in het plannen van een fertiliteitsbehandeling.

Sperma-onderzoek: test DNA-fragmentatie

Sperma-onderzoek: controle na vasectomie (sterilisatie)

Wanneer u een sterilisatie (vasectomie) onderging, kunt u uw spermastaal laten controleren op de aanwezigheid van zaadcellen. De behandelende arts zal u doorgaans aanraden dit te laten controleren om er zeker van te zijn dat de sterilisatie geslaagd is.

Richtlijnen voor het bekomen en afgeven van een spermastaal

U kan enkel op afspraak een spermastaal laten analyseren: tel. 03 821 52 61.

Het Basis Sperma Analyse (BSA) labo biedt een nieuwe sperma-analysetechniek

• U kan enkel op afspraak een spermastaal laten analyseren: tel. 03 821 52 61
• Seksuele onthouding best 2 tot 7 dagen voor het onderzoek
• Bij voorkeur een steriel potje van de dienst Fertiliteit (CRG) gebruiken, dit is verplicht voor stalen die gebruikt worden in een behandeling of invriezing. Het staal onmiddellijk in het steriel potje storten na voorafgaandelijk wassen van de handen en de penis (geen condoom en geen voorafgaande betrekkingen).
• Het staal wordt bij voorkeur in het UZA geproduceerd (CRG, 2de verdieping, route 140), dit is verplicht voor stalen die gebruikt worden in een behandeling of invriezing. Indien dit niet lukt, neemt u contact op met het labo (03 821 52 61). Indien het staal thuis geproduceerd wordt, dient het op lichaamstemperatuur gehouden en binnen de 60 min. na afname aan het onthaal van de dienst Fertiliteit (route 140) of aan de balie van het BSA-labo afgegeven te worden (lokaal 2109, route 140).
• Inschrijving: bij een eerste bezoek aan het UZA dient u zich met uw identiteitskaart aan de inschrijvingen (inkomhal ziekenhuis) te laten registreren. Bij volgende bezoeken kan u zich met uw identiteitskaart rechtstreeks naar de dienst Fertiliteit begeven.
• De toegang tot het UZA is aangepast ivm de Corona-maatregelene. Als uw afspraak minstens 3 dagen voor het onderzoek is gemaakt, ontvangt u op uw gsm een link naar 4 vragen over mogelijke coronabesmetting. Een QR-code geeft u dan snelle toegang tot het UZA. Indien u geen dergelijke QR-code heeft toegekregen, dient u zich 20 min. voor uw afspraak aan te melden aan de triage aan de hoofdingang van het UZA.

Testisweefselonderzoek (testisbiopsie):

Een TESE wordt voornamelijk uitgevoerd wanneer er in het ejaculaat geen zaadcellen worden teruggevonden (azoöspermie).

De term TESE (Testicular Sperm Extraction) betekent dat de arts 1 of meerdere stukjes weefsel van 1 of beide testes operatief (onder algemene of plaatselijke verdoving) zal wegnemen. Een deel van dit weefsel zal in het CRG onderzocht worden op de aanwezigheid van zaadcellen. Bijkomend zal de patholoog een deel van het testisweefsel onderzoeken en nagaan of er een normaal verloop is van de zaadcelproductie en maturatie. Deze pathologische bevindingen worden dan naast deze van het fertiliteitslabo gelegd.  

Genetisch onderzoek

Het genetisch onderzoek of erfelijkheidsonderzoek wordt uitgevoerd op een bloedstaal en omvat een onderzoek naar de chromosomen of naar de bouwstoffen van de chromosomen (DNA).

• Karyotypebepaling: het karyotype geeft een afbeelding van de chromosomen. Het geeft hun aantal en vorm weer en eventuele afwijkingen. Zo kunnen bijvoorbeeld twee stukjes chromosomen van plaats verwisseld zijn.
• CF screening: Cystic Fibrosis (CF) of taaislijmziekte of mucoviscidose is een erfelijke aandoening die wordt veroorzaakt door een defect op chromosoom 7. Het is een recessief overerfbare ziekte, waarbij slijm dat op diverse plaatsen in het lichaam wordt afgescheiden, abnormaal taai is. Bij jongens kan onvruchtbaarheid optreden. Personen die drager zijn hebben de ziekte zelf niet en weten meestal niet dat zij drager zijn.
• Onderzoek naar Y-deleties: het Y-chromosoom is het mannelijk geslachtschromosoom. Het ontbreken van stukjes DNA (deletie) op het Y-chromosoom leidt tot verminderde vruchtbaarheid in meer of minder ernstige vorm. Dit wordt van vader op zoon doorgegeven.

Mocht er een afwijking aangetroffen worden, wordt u doorverwezen naar de dienst medische genetica.

Hormonaal onderzoek

Het hormonaal onderzoek omvat een onderzoek naar de geslachtshormonen en gebeurt op een bloedstaal.

Onderzoek naar infectieziekten

Dit onderzoek omvat een bepaling van een aantal infectieziekten zoals HIV, hepatitis B en C en syfilis.

Klinisch onderzoek

Afmetingen van de testes, echografieën van prostaat en testes.