Wat is lymfoedeem?

Lymfevocht speelt een belangrijke rol in de vochthuishouding en afweer van het menselijk lichaam. Wanneer de afvoer van deze heldere vloeistof verstoord wordt, ontstaat er vochtophoping en zwelling van de weefsels (lymfoedeem). Dit gebeurt voornamelijk ter hoogte van de armen en de benen, maar kan ook voorkomen op de borstkas, genitaliën of het aangezicht.

Wat zijn de oorzaken? 

Er is een grote variëteit aan oorzaken die een chronisch oedeem kunnen veroorzaken. We maken bij chronisch oedeem een onderscheid tussen pre-loading en after-loading oedeem.

Pre-loading

Pre-loading oedeem wordt gekenmerkt door een te hoog aanbod aan water in de weefsels, waardoor het lymfestelsel onvoldoende in staat is om het vocht af te voeren. Enkele voorbeelden zijn oedeem bij hartfalen, post-trombotisch syndroom, oedeem bij spataderen…

After-loading oedeem

After-loading oedeem wordt gekenmerkt door een verminderde functie van het lymfestelsel. Omdat het lymfestelsel niet in staat is voldoende vocht op te nemen of te transporteren zal een oedeem ontstaan. De werking van het lymfestelsel kan zowel primaire als secundair aangetast zijn:

• Primair lymfoedeem: aangeboren verstoring of genetische afwijking van het lymfestelsel waardoor het lymfestelsel onvoldoende is ontwikkeld (kan op vroege leeftijd voorkomen alsook op latere leeftijd).
• Secundair lymfoedeem: oedeem dat ontstaat na een trauma, een infectie, chirurgie en/of radiotherapie ter behandeling van een kanker. Door de uitgelokte schade wordt de functie van het lymfestelsel verstoord met oedeem tot gevolg (dit type oedeem kan ontstaan jaren na de opgelopen schade).

Wat zijn de symptomen?

De eerste symptomen van lymfoedeem zijn vaak:

• een zwaartegevoel;
• een gezwollen gevoel of een gespannen gevoel van de huid;
• een zichtbare print van kledij in de huid;
• een verhoogde gevoeligheid van het gezwollen ledemaat voor infecties, die herhaaldelijk kunnen optreden.

In een later stadium treedt verdikking van de huid en het onderhuids vetweefsel op. Dit komt door toename van bind en vetweefsel (fibrotische veranderingen) en geeft vaak aanleiding tot meer klachten (waaronder pijn).

Hoe wordt lymfoedeem vastgesteld (diagnose)?

We stellen de diagnose van lymfoedeem aan de hand van een uitgebreid gesprek en een grondig klinisch onderzoek.

Indien nodig zijn volgende bijkomende technische onderzoeken mogelijk:

• Bloedname: o.a. hormonen, vooral schildklier en bijnier, en totaal eiwit.
• Lymfoscintigrafie is het standaard onderzoek en laat toe het fysiologische lymfetransport via de lymfevaten in beeld te brengen, net zoals het transport langs eventuele alternatieve wegen en lymfeklieren. Voor dit onderzoek krijgt u een lichte radioactieve tracer (soort van vloeistof) onderhuids ingespoten. Door middel van een camera brengen we het lymfestelsel vervolgens in beeld.
• Lymfofluoroscopie: Hierbij krijgt u een fluorescente stof onderhuids ingespoten. Zo wordt het oppervlakkige lymfesysteem opgelicht, door middel van een camera. Deze techniek laat toe de architectuur van het oppervlakkige lymfestelsel duidelijk in beeld te brengen, waardoor we de behandeling kunnen optimaliseren. Uw arts informeert u verder over het onderzoek.
• Echocardiografie: echografie van het hart
• Duplexonderzoek vaten + enkel/arm-index: echografie van de benen of armen

Op basis van de bevindingen vanuit het klinisch en aanvullend onderzoek wordt er vervolgens een passende behandeling voorgesteld. Deze behandeling kan bestaan uit een conservatieve behandeling of een chirurgische behandeling. Een kinesitherapeut bespreekt met u het verdere verloop tijdens een intake gesprek.