Patiënten met levercirrose, leverkanker of een acuut leverprobleem kunnen sinds 2001 in het UZA terecht voor een levertransplantatie. Ze krijgen dan een ruillever die hen een nieuwe kans biedt op een gezond leven.

Wie komt in aanmerking voor een levertransplantatie?
Hoe verloopt de transplantatieprocedure?
Wanneer biedt een leverdialyse een oplossing?
Wat kunt u verwachten na de levertransplantatie?

Wie komt in aanmerking voor een levertransplantatie?

Potentiële transplantatiepatiënten moeten eerst een strenge selectieprocedure ondergaan:

• De patiënt moet uitgebreide medische onderzoeken ondergaan om te bepalen of zij/hij lichamelijk in staat is om de zware ingreep en revalidatie te doorstaan.
• De patiënt mag geen bijkomende ernstige gezondheidsproblemen hebben en eventuele infecties moeten eerst behandeld worden.
• Bij leverproblemen door alcoholmisbruik moet de patiënt eerst volledig van zijn verslaving genezen zijn.

Tijdens een multidisciplinaire stafvergadering wordt beslist of u op de wachtlijst van Eurotransplant geplaatst wordt. In dat geval krijgt u uitgebreide informatie van een maatschappelijk werker over wat u te wachten staat tijdens deze periode die in het slechtste geval langer dan een jaar kan duren. Ook voor psychologische opvang kunt u bij die persoon terecht.

Duurtijd wachtlijst

De wachttijd is afhankelijk van de beschikbaarheid van donorlevers. Bovendien is niet elk orgaan voor elke patiënt geschikt. Er moet onder meer rekening gehouden worden met de bloedgroep en de grootte van het donororgaan, maar ook met de graad van medische urgentie.

Hoe verloopt de transplantatieprocedure?

Als u op de wachtlijst staat, moet u 24 uur per dag bereikbaar zijn. De concrete verdeling van donororganen gebeurt door de Europese organisatie Eurotransplant op basis van een puntensysteem. De procedure verloopt in verschillende stappen:

1. U krijgt een aantal punten toegewezen op basis van het MELD-systeem (Model for End-stage Liver disease). Hierbij worden op basis van de nierfunctie, de stollingsstoornis en geelzucht. Patiënten met leverkanker krijgen extra bonuspunten. Ook langere wachttijd geeft aanleiding tot bonuspunten. De score loopt van 1-40 punten. Hoe hoger de score, hoe dringender het wordt om een lever te vinden voor de ontvanger en hoe hoger het risico oploopt dat de ontvanger overlijdt alvorens men een donorlever heeft gevonden.
2. Er komt een geschikt orgaan vrij: de transplantatiecoördinator van het UZA krijgt een telefoontje van Eurotransplant als er een orgaan beschikbaar is. De behandelende arts heeft een half uur tot een uur tijd om te beslissen of hij het aangeboden orgaan accepteert of niet. Neemt hij het aanbod aan, dan wordt de patiënt opgebeld en moet die onmiddellijk naar het ziekenhuis komen.
3. Het donororgaan wordt opgestuurd. Het lokale prelevatieteam verbonden aan het donorziekenhuis zal het orgaan bij de donor wegnemen. Daarna wordt het op ijs bewaard en zo opgestuurd naar het ziekenhuis waar de inplantatie zal doorgaan. Bij levertransplantaties gebeurt het transport meestal met de wagen of als de lever ver uit het buitenland komt, met een vliegtuig. Zodra het orgaan bij de donor verwijderd is, begint de klok te tikken. Want de lever kan maar 8 tot maximaal 12 uren zonder bloedtoevoer.
4. Het operatieteam maakt de patiënt klaar voor de ingreep. Het prelevatieteam en de transplantatiecoördinator staan voortdurend met elkaar in verbinding, zodat het operatieteam precies op tijd kan beginnen. De zieke lever van de ontvanger wordt pas verwijderd op het moment dat het donororgaan veilig en wel het ziekenhuis bereikt heeft.

Wanneer biedt een leverdialyse een oplossing?

Bij een leverdialyse worden afvalstoffen verwijderd uit het bloed die de zieke lever zelf niet meer kan opruimen. De behandeling wordt toegepast bij patiënten met bepaalde chronische leverziekten die een acute opstoot doormaken en zonder leverdialyse weinig of geen kans op overleving hebben. De techniek die het UZA gebruikt, is MARS (Molecular Adsorbent Recirculating System). Daardoor kan de patiënt uit het acute stadium gehaald worden, of als dat niet lukt, 4 of 5 dagen tijd winnen in afwachting van een levertransplantatie.

Wat kunt u verwachten na de levertransplantatie?

Meestal kunt u na een aantal weken naar huis. De eerste maanden na de transplantatie zijn het zwaarst omwille van de revalidatie en de kans op afstoting of infecties. Om afstoting tegen te gaan, moet u blijvend immunosuppressiva nemen. Die medicatie onderdrukt het afweersysteem, maar maakt u daardoor ook vatbaarder voor infecties. Elke vorm van koorts of infectie moet dan ogenblikkelijk behandeld worden.

Om afstotingsverschijnselen of infecties zo snel mogelijk te detecteren en te behandelen moet u nadien nog 3 keer per week op controle komen. Later wordt die frequentie afgebouwd tot maandelijkse of zeswekelijkse controles. Na enkele maanden kunt u meestal weer een normaal leven leiden.

Van alle levergetransplanteerden is 5 jaar na de ingreep gemiddeld 69 % nog in leven. Dat percentage varieert naargelang de reden van transplantatie. Patiënten met levercirrose doen het gemiddeld beter, terwijl de vooruitzichten voor kankerpatiënten en mensen met acuut leverfalen minder goed zijn.

Meer informatie vindt u in de brochure.