Laryngectomie
Een laryngectomie is een ingreep waarbij het strottenhoofd (larynx) en de stembanden (volledig) verwijderd worden. De chirurg maakt een opening in de hals (tracheostoma) en legt een rechtstreekse verbinding tussen de luchtpijp en deze opening. Na de ingreep zal u niet meer via de neus en mond ademen, maar via deze opening in de hals.
Een laryngectomie kan een levensnoodzakelijke ingreep zijn bij hoofd- en halskanker.
Partiële versus totale laryngectomie
- Bij een totale laryngectomie neemt de chirurg het strottenhoofd en de stembanden volledig weg. Hierdoor moet u opnieuw leren praten, meestal met behulp van een spraakprothese en onder begeleiding van de logopediste.
- Bij een partiële laryngectomie kunnen sommige delen, zoals de stembanden, bewaard worden. Zo wordt de stem gespaard.
Hoe verloopt een laryngectomie?
Van voorbehandeling tot stemrevalidatie
Voorbehandeling
Soms is voor de operatie nog bestraling (radiotherapie) nodig.
Opname en preoperatieve onderzoeken
U wordt één tot twee dagen voor de ingreep in het ziekenhuis opgenomen voor enkele preoperatieve onderzoeken, zoals een bloed-, long- en hartonderzoek.
De ingreep
Een laryngectomie gebeurt onder volledige verdoving en duurt ongeveer drie uur. Een hoofd- en halskankerspecialist voert de ingreep uit.
- De chirurg verwijdert het strottenhoofd en de stembanden (volledig).
- De chirurg maakt een opening in de hals (tracheostoma) en hecht de luchtpijp aan deze opening.
- In de halsopening wordt een canule aangebracht, een soort buisje, waarlangs u voortaan zal ademen.
Na de ingreep
Na de ingreep blijft u onder toezicht in de ontwaakzaal of ‘recovery’. De eerste 24 uur na de operatie is soms zelfs permanente observatie nodig. De volgende dag gaat u terug naar de kamer.
Herstel en nazorg
U ademt voortaan via de canule die in de opening van uw hals zit. Deze moet regelmatig gereinigd worden. De eerste dagen doet de verpleegkundige dat, nadien leert u dat zelf.
Bij de dagelijkse verzorging hoort ook aspireren (slijmen ophalen), medicatie toedienen via een aërosolapparaat en stomafilters aanbrengen. In het begin hebt u ook een infuus en maagsonde. Het infuus is bedoeld voor medicatie- en vochttoediening en wordt na enkele dagen verwijderd. De maagsonde wordt verwijderd als de wonde van de slokdarm geheeld is en u weer kunt slikken. Na ongeveer tien dagen wordt een slikfoto genomen ter controle.
De eerste dagen eet u zachte voeding zoals yoghurt en pudding. Daarna bouwt u geleidelijk op naar vaste voeding.
Voorlopig hebt u geen stem, maar meestal kunt u zich verstaanbaar maken door duidelijk te articuleren en met pen en papier. Dit vraagt enige aanpassing voor u en uw omgeving.
Ontslag
Bij een goede evolutie kunt u na enkele weken naar huis. Bereid deze periode goed voor. Ons team van artsen, verpleegkundigen, logopedisten en de maatschappelijk werker zorgen ervoor dat alles geregeld is voor uw vertrek.
Thuisverpleging en thuiszorgdiensten
Thuisverplegingsdiensten helpen u bij de verzorging van de stoma, het reinigen (en terugplaatsen) van de canule en spraakknoop, het gebruik van het aërosol- en aspiratie-toestel). Het UZA maakt de nodige afspraken.
Er zijn ook andere thuiszorgdiensten zoals warme maaltijdbezorging, gezins-, bejaarden- of poetshulp.
Apparatuur
De eerste maanden hebt u thuis een aërosol- en aspiratietoestel nodig. Dit kunt u lenen via het ziekenfonds.
Logopedie
Om zo snel mogelijk opnieuw te leren spreken, volgt u best twee keer per week logopedie. Dat kan in het revalidatiecentrum van het UZA of bij een logopedist in de buurt.
Stemrevalidatie
Samen met de logopediste leert u spreken met behulp van een spraakknoop of leert u de ‘slokdarmspraak’. Hierbij neemt een deel van de slokdarm de functie van de stembanden over. De stem blijft menselijk en goed verstaanbaar, maar klinkt wel lager.
Antwerpse Vereniging voor Gelaryngectomeerden
De Antwerpse Vereniging voor Gelaryngectomeerden groepeert mensen met laryngectomie.
De vrijwilligers bezoeken de patiënt voor en na de ingreep, verstrekken informatie en staan de familie bij. Daarnaast verdedigen ze de financiële belangen van de leden en verdelen ze paramedisch materiaal. De leden ontvangen ook het infoblad ‘Den Babbelaar’.
Contactpersoon UZA:
Paul Graf
tel. 03 235 96 62 of gsm 0472 64 98 82
info [at] laryngectomie-tracheotomie [dot] be of pgraf [at] skynet [dot] be
www.laryngectomie-tracheotomie.be