Vrouwen krijgen geregeld te maken met ontstekingen (infecties) van de vrouwelijke organen.

We maken een onderscheid tussen:

• infecties van de lagere organen, zoals schaamlippen (vulva) of schede (vagina)
• infecties van de hogere organen, zoals baarmoederhals en eileiders

Infecties van de lagere vrouwelijke organen

Soms vertonen de schaamlippen (vulva) infecties zonder een vagina (schede) ontsteking, maar vaak komen beide samen voor.

Candida gist- of schimmel infectie

Een candida gist- of schimmel infectie wordt gekenmerkt door:

• roodheid en zwelling van de schaamlippen
• vermeerderde brokkelige afscheiding en jeuk
• vrijen is pijnlijk of onmogelijk

Een candida infectie heeft vaak een terugkerend karakter, maar meestal zijn er goede behandelingsschema’s voorhanden:

• Bij eenmalige schimmelinfecties zijn verschillende behandelingen mogelijk: een lokale crème, vaginale tabletjes mogelijk of een eendagskuur van tabletten langs de mond.
• Bij terugkerende (recidiverende) schimmelinfecties is een langdurige behandeling met tabletten langs de mond aangewezen: het zogenaamde ReCiDif schema ontwikkeld door prof. dr. Donders.

Nauwkeurige opvolging is aangewezen.

Bacteriële vaginose (visgeur infectie)

Deze infectie veroorzaakt geen afwijkingen van de schaamlippen, maar wordt vooral gekenmerkt door:

• een storende geur, vooral na seksuele betrekkingen of maandstonden
• vaak een verhoogde, lopende afscheiding (natte broek of inlegkruisje)

Behandeling is meestal eenvoudig, maar de klachten komen vaak terug na behandeling, en dat vraagt om een intensievere en specialistische aanpak. De behandeling bestaat meestal uit tabletten langs de mond. Soms wordt ook gebruikt gemaakt van een vaginale crème.

Trichomonas infectie

Een trichomonas infectie geeft volgende klachten:

• soms, maar niet altijd een verhoogde, vieze afscheiding
• pijn (bij betrekkingen)
• soms jeuk

Een trichomonas infectie wordt vaak over het hoofd gezien omdat dokters er vaak niet aan denken of geen microscoop gebruiken. Behandeling is meestal makkelijk en herval is zeldzaam als de partner mee behandeld wordt. Meestal volstaat een behandeling (van 1 dag) met speciale pillen tegen Trichomonas.

Aerobe vaginitis

Aerobe vaginitis is een minder goed gekende aandoening, zowel bij patiënten als bij artsen. Ze wordt dan ook vaak over het hoofd gezien. Zonder microscoop is het moeilijk deze aandoening vast te stellen, en de behandeling hangt dan ook af van de bevindingen die met de microscoop worden vastgesteld. Er is dus geen standaard behandeling, deze is volledig op maat per vrouw en kan zowel uit lokale middelen als uit pillen bestaan.

De aandoening kan langdurig aanslepen en specialistische opvolging is aangewezen. Specialisten in het UZA zijn wereldleider in het opsporen en behandelen van deze ziekte.

Genitale wratten (Condylomen)

Wratten in de schaamstreek worden veroorzaakt door virussen opgelopen vóór seksueel contact, zoals HPV. Een dokter kan ze verwijderen, of u kunt zelf crèmes aanbrengen. Opvolging is aangewezen omdat de aandoening kan terugkomen (herval).

Met een vaccinatie tegen HPV kunt u deze ziekte met bijna 100% zekerheid voorkomen.

Mollusca (parelmoerwratten)

Mollusca of parelmoerwratten zijn een apart soort papels (bultjes op het lichaam). Ze komen voor in de schaamstreek (vooral op geschoren huid) en worden door een ander virus veroorzaakt (afgezwakt pokkenvirus). Een risicofactor om mollusca op te lopen is het bezoek aan publieke sauna’s.

Soms verdwijnen ze na verloop van enkele maanden vanzelf, maar ze kunnen ook door de arts verwijderd worden door voorzichtige heelkunde of laser. Medicatie helpt niet tegen mollusca.

Herpes

Genitale herpes wordt veroorzaakt door een virus dat overgedragen wordt door:

• seksueel contact
• contact met de geslachtsorganen van een besmet persoon
• kussen of aanraking met de handen door een persoon met actieve letsels op die plaatsen

Het belangrijkste kenmerk van herpes is felle pijn ter hoogte van wondjes op de schaamlippen, de clitoris of de huid van de omgeving van de bekkenbodem.

Helaas komt de ziekte bij sommige patiënten nu en dan terug, soms zelfs regelmatig, en dat meestal op dezelfde plaats. Door behandeling met dezelfde tabletten gebruikt bij koortsblaasjes kunnen we de ernst en frequentie van herval voorkomen. Plaatselijke crème werkt echter niet bij genitale herpes.

Open wonde of zweertjes op de schaamlippen

In zeldzame gevallen veroorzaakt een seksueel overdraagbare aandoening of soa (zoals syfilis, lymphogranuloma venereum, of donovaniosis) zweertjes op de schaamlippen.

Als u last hebt van vreemde zweertjes op de schaamlippen, raden we u een  gynaecologisch onderzoek aan. 

Folliculitis of hydradenitis (talgklier ontsteking)

Folliculitis of hydradinitis is een vaak voorkomend probleem waarbij de talgklieren rond de haarwortels in de schaamstreek ontsteken en etterige puistjes vormen.

Vanwege het terugkerende karakter hiervan, is een specialistische aanpak nodig. Deze bestaat meestal uit het aanpassen van de hormonale omgeving (vaak hebben vrouwen met hydradenitis iets te veel activiteit van mannelijk hormoon) of in sommige gevallen uit een operatieve behandeling.

Cytolyische vaginose

Bij cytolyische vaginose is er eigenlijk geen sprake van een infectie, maar reageren de melkzuurbaciliën die normaal in de vagina aanwezig zijn te sterk.

Mogelijke klachten zijn:

• een branderig gevoel in de schaamstreek
• een verhoogde afscheiding (door verhoogde zuurtegraad van de schede)

Aangezien labo-technische onderzoeken deze aandoening niet aan het licht kunnen brengen, is een specialistisch microscopisch onderzoek noodzakelijk om de diagnose te kunnen stellen.

De klachten kunnen in de meeste gevallen verbeterd worden met vaginale tabletten, spoelingen of een gel die de bacteriebevolking in de vagina wijzigen.

Bartholinitis

Elke vrouw heeft links en rechts van de grote schaamlippen een klier die niet veel functie meer heeft bij de mens. Het gaat om de klieren van Bartholin.

Als een van deze klieren ontsteekt, ontstaat er een pijnlijke zwelling aan één kant die zo groot kan worden als een ei, en zoveel pijn doet dat u niet meer normaal kunt zitten of functioneren.

Meestal ontwikkelt deze aandoening redelijk snel en meldt u zich best zo snel mogelijk op een dienst voor spoedgevallen. Behandeling is heelkundig.

Infecties van de bekken organen

Als de infecties zich in de dieper gelegen organen bevinden (zoals baarmoederhals of eileiders), spreken we van een diepe genitale infectie of bekkeninfectie. Dergelijke infecties kunt u oplopen door seksueel overgedragen kiemen (bacteriën), zoals gonorroea, chlamydia of mycoplasma genitalium. Deze kiemen kunnen zeer betrouwbaar opgespoord worden met gevoelige labotesten.

Bij uitblijven van diagnose en behandeling kunnen (vaak, maar niet altijd) volgende klachten ontstaan:

• buikpijn
• een vieze slijmerige afscheiding
• pijn en bloedverlies na betrekkingen

Het is belangrijk om u tijdig te laten behandelen, omdat de infectie bij langdurig aanslepen of herhaaldelijk terugkeren onherroepelijke schade kan veroorzaken aan de eileiders met onvruchtbaarheid tot gevolg. Behandeling bestaat uit aangepaste antibiotica.

HPV of humaan papilloma virus infectie van de baarmoeder hals

Het humaan papillomavirus (HPV) is een veelvoorkomende virale infectie bij seksueel actieve mensen.

Als u het HPV virus hebt opgelopen, zijn er verschillende mogelijkheden.

• Ofwel is het een onbelangrijk virus type, en dan gebeurt er niets.
• Ofwel is het een goedaardig wrattenvirus en kunt u genitale wratten ontwikkelen (zie hoger).
• Ofwel heeft u een type opgelopen met een kans op het ontwikkelen van baarmoederhals letsels die tot kanker kunnen leiden.

Meestal vinden we het HPV tijdens de afname van een baarmoederhalsuitstrijkje. Daarom raden we regelmatig nazicht (tenminste om de drie jaar) ten sterkste aan bij alle vrouwen boven de 25 jaar.

Het vinden van een HPV-infectie is meestal geen reden tot ongerustheid. We kunnen zo goed als alle gevallen van baarmoederhalskanker voorkomen, als we maar tijdig de kans krijgen de baarmoederhals na te kijken en te behandelen wanneer nodig.

Als er prikkeling optreedt aan de baarmoederhals door een HPV infectie, voeren we een vergrotingsonderzoek van de baarmoederhals uit (colposcopie) en halen we zo nodig tijdens een kleine ingreep eventuele gevaarlijke letsels weg.