Als uw nieren niet langer voldoende functioneren, moet de nierfunctie overgenomen worden op een kunstmatige manier. Dat kan via een niertransplantatie, hemodialyse of peritoneale dialyse.

Tijdens een hemodialysebehandeling leiden we uw bloed via een bloedpomp over een kunstnier. Tegelijkertijd stroomt een badwateroplossing (water met zouten) in de tegengestelde richting van het bloed langs de andere kant van het membraan.

Om op korte termijn voldoende bloed door de kunstnier te kunnen sturen, moet een goede toegang tot de bloedbaan gemaakt worden. Een ‘fistel’ of ‘centrale katheter’ wordt hiervoor aangelegd.

• Hoe vaak is een hemodialyse nodig?
• Waar kan een hemodialyse plaatsvinden?
• Waaruit bestaat het hemodialysedieet?
• Wat is een kunstnier?
• Hoe wordt de toegang tot de bloedbaan gemaakt?
• Wat zijn de voor- en nadelen van hemodialyse?
• Wat zijn de financiële gevolgen bij hemodialyse?

Hemodialyse in het UZA

Hoe vaak is een hemodialyse nodig?

De nieren werken in normale omstandigheden continu. Met de huidige hemodialysetechnieken kunnen we dat vervangen door gemiddeld 3 maal 4 uur per week. De frequentie en duur worden altijd individueel bepaald en eventueel tijdelijk aangepast.

Om het resultaat van de ingestelde dialysestrategie te beoordelen en zo nodig aan te passen, stellen we op regelmatige tijdstippen controleonderzoeken voor:

• maandelijks een bloedonderzoek
• driemaandelijks een meer uitgebreid bloedonderzoek samen met een urineonderzoek
• jaarlijks specifieke onderzoeken om uw hart en bloedvaten na te kijken

Waar kan een hemodialyse plaatsvinden?

Naargelang uw medische toestand en/of persoonlijke voorkeur kan hemodialyse op 3 plaatsen doorgaan:

• high care dialyse in het UZA: voor patiënten waar een continue verpleegkundige en medische begeleiding noodzakelijk is
• low care dialyse in het UZA of in Bornem: meer huiselijke omgeving in kleine groep
• thuis: enkel voor stabiele patiënten zonder andere medische problemen. U moet dan slechts 1 keer per maand op controle komen.

Waaruit bestaat het hemodialysedieet?

Omdat de zuivering bij hemodialyse ‘slechts' 12 uur per week plaats vindt, moet de opstapeling van afvalstoffen, mineralen (vooral zout, kalium en fosfor) en vocht tussen de opeenvolgende dialyses beperkt blijven. Daarom krijgt elke patiënt individuele begeleiding en een dialysekookboekje. In het dialysecentrum kunt u ook het dieethandboek raadplegen. We geven u alvast een aantal richtlijnen:

• Vermijd overdadige zoutinname.
• Beperk de vochtopname (uit drank, maar ook uit vaste voeding).
• Schrap onnodige kaliumrijke voedingsmiddelen en doseer de kaliumrijke voedingsmiddelen die wel nodig zijn.
• Beperk fosforrijke voedingsmiddelen zoals smeerkaas en melkproducten.

Wat is een kunstnier?

De kunstnier is een toestel dat bestaat uit een ingenieuze filter die de nuttige bloedelementen (zoals de rode bloedcellen) tegenhoudt en de afvalstoffen (zoals creatinine en ureum) en het overtollige water doorlaat en afvoert (via spoelvloeistof). Daarnaast worden het natrium-, kalium-, calcium- en magnesiumgehalte en de zuurtegraad van het bloed genormaliseerd.

Om de procedure op een zo comfortabel mogelijke manier te laten verlopen, is het toestel voorzien met allerlei controlesystemen die via een bieptoon tijdig verwittigen wanneer de behandeling (zoals snelheid van vochtonttrekking, verschillende drukken, bloeddebiet, …) best bijgestuurd worden. Om dezelfde reden monitoren we ook uw bloeddruk- en andere belangrijke parameters. Voor en na de hemodialysebehandeling noteren we nauwkeurig uw gewicht.

Hoe wordt de toegang tot de bloedbaan gemaakt?

De toegangsweg kan op verschillende manieren gecreëerd worden:

• Via de inwendige arterioveneuze fistel (AVF): voor chronische hemodialyse geven we de voorkeur aan een inwendige techniek: de AV-fistel (AVF). Een inwendige AVF bestaat uit een verbinding tussen een slagader en een ader. Hiervoor is een kleine heelkundige ingreep nodig.
• Via een kunstbloedvat: dat is een speciaal ontworpen bloedvat dat we aansluiten op een slagader en ader waardoor we op een indirecte manier een verbinding leggen tussen beide bloedvaten. Een dergelijke vaatprothese of ‘greffe’, wordt meestal in een lus ter hoogte van de onderarm geplaatst.
• Via de dialysekatheter: tijdelijk (in de lies of hals) of permanent (als er geen andere toegangsmogelijkheden zijn tot de bloedbaan of bij een zwakke hartfunctie).

Wat zijn de voor- en nadelen van hemodialyse?

Voordelen

• slechts 3 maal 4 uur per week (vroeger 3 maal 10 à 12 uur)
• snelle en efficiënte behandeling
• neveneffecten schaars
• steun en support dankzij behandeling in groep (indien in ziekenhuis)

Nadelen

• toegangsweg tot de bloedbaan soms een probleem
• aanwezigheid in ziekenhuis of dialysecentrum vereist 3 maal per week

Wat zijn de financiële gevolgen bij hemodialyse?

In het UZA wordt het systeem van de derde betalende toegepast. Dat wil zeggen dat het ziekenhuis bij hospitalisatie eerst afrekent met het ziekenfonds. U betaalt dus enkel de oplegkosten (remgeld).

Hemodialyse wordt volledig terugbetaald door het RIZIV. U betaalt enkel oplegkosten voor medicatie, laboratoriumonderzoeken en sommige technische onderzoeken.

Bij financiële problemen waardoor u uw ziekenhuisrekeningen moeilijk kunt betalen, kunt u contact opnemen met de maatschappelijk werkster verbonden aan de dienst. Zij zoekt samen met u naar een oplossing.

Met vragen over sociale zekerheid en sociale voorzieningen kunt u ook terecht bij de maatschappelijk werkster verbonden aan de dienst.

De dienst nefrologie beschikt over een brochure met meer informatie over hemodialyse en een vergelijking met peritoneale dialyse. Deze ontvangt u bij het intake-gesprek.