Gehoorverlies (slechthorend of doof)
Gehoorverlies is het verminderde vermogen om geluiden op te vangen. Het kan een tijdelijke of blijvende aandoening zijn.
We spreken van:
- Slechthorendheid bij een gehoorverlies van minstens 30 decibel
- Doofheid vanaf een gehoorverlies van 90 decibel
Op deze pagina lees je meer over gehoorverlies bij volwassenen. Meer info over gehoorverlies bij kinderen vind je hier.
Hoe werkt het menselijk oor?
Het oor bestaat uit drie grote delen.
- Het buitenoor: omvat de oorschelp en de uitwendige gehoorgang tot aan het trommelvlies
- Het middenoor: is een met lucht gevulde ruimte waarin zich de drie gehoorbeentjes bevinden die samen de gehoorbeentjesketen vormen
- Het binnenoor: omvat het slakkenhuis en het evenwichtssysteem
Als een geluidsgolf het trommelvlies bereikt, worden de trillingen via de gehoorbeentjesketen doorgegeven aan het slakkenhuis. De haarcellen in het slakkenhuis geven de geluidsinformatie door aan de gehoorzenuw. De gehoorzenuw stuurt de informatie dan weer door naar de hersenen waar de bewustwording van geluidsprikkels plaatsvindt. Zo kunnen we geluiden horen.
Er kan op verschillende plaatsen iets mis lopen en dit kan resulteren in gehoorverlies (aan één of beide oren).
Welke soorten gehoorverlies bestaan er?
Er zijn verschillende types gehoorverlies:
Geleidingsverlies of conductief gehoorverlies
We spreken van geleidingsverlies als er iets misloopt in het buitenoor (bv. oorstop) of het middenoor (bv. opstapeling van slijm of vocht, een probleem met de gehoorbeentjesketen of een gaatje in het trommelvlies).
Hierdoor kunnen geluiden niet goed worden doorgegeven aan het slakkenhuis.
Perceptief gehoorverlies
We spreken van perceptief gehoorverlies als er iets misloopt in het binnenoor (ter hoogte van de haarcellen), waardoor de geluiden niet kunnen omgezet worden in een elektrisch signaal of niet worden doorgegeven aan de gehoorzenuw.
Gemengd gehoorverlies
We spreken van gemengd gehoorverlies als er problemen in zowel het binnenoor als het middenoor zijn.
Neuraal gehoorverlies
We spreken van neuraal gehoorverlies als er iets misloopt door een probleem aan de gehoorzenuw.
Centraal gehoorverlies
We spreken van centraal gehoorverlies als er iets misloopt door een probleem in de hersenen (bv. in de hersenstam of auditieve cortex)
Wat zijn de oorzaken van gehoorverlies?
De oorzaken van gehoorverlies zijn zeer uiteenlopend. Gehoorverlies kan plots, geleidelijk aan of bij de geboorte ontstaan.
Geleidelijk of plots gehoorverlies
- oorstop
- te smalle of afwezige gehoorgang
- trommelvliesperforatie
- probleem met de gehoorbeentjesketen
- middenoorontsteking
- ongeval (trauma)
- lawaaibeschadiging
- erfelijke oorzaken
Aangeboren (congenitaal) en erfelijk gehoorverlies
Permanent aangeboren gehoorverlies bij kinderen kan vele oorzaken hebben.
In westerse landen is aangeboren slechthorendheid in 70% van de gevallen genetisch bepaald.
Andere oorzaken kunnen zijn:
- infecties die de moeder tijdens de zwangerschap doormaakte (vaak onopgemerkt)
- problemen rond de geboorte (bv. zuurstoftekort, ademhalingsproblemen, prematuriteit…),
- structurele fouten in de bouw van het oor
- het gehoorverlies kan samengaan met afwijkingen op andere plaatsen in het lichaam (vb de ogen, het hart, de nieren). In dit geval spreekt men van een syndromaal gehoorverlies.
Hoe wordt gehoorverlies vastgesteld (diagnose) en welke behandelingen zijn er?
-
Test zelf je gehoor
HHIE-S (Hearing Handicap Inventory for the Elderly – Screening)
De HHIE-S (Hearing Handicap Inventory for the Elderly – Screening) vragenlijst is de meest frequent gebruikte screening vragenlijst om gehoorproblemen op te sporen. De vragenlijst bestaat uit 10 vragen, die kunnen beantwoord worden met “Nee”, “Soms” of “Ja”, die respectievelijk een score krijgen van “Nee” = 0, “Soms” = 2 en “Ja” = 4.
-
Wanneer de score 8 of lager is, is het advies om het gehoor te beschermen en bij eventuele problemen, (terug) contact op te nemen met de huisarts.
-
Wanneer de score hoger is dan 8, is het advies om het gehoor te laten testen bij een NKO-arts of een hoorcentrum.
Test je gehoor op je smartphone
Met de HearWHO app is het mogelijk je gehoor (in het Nederlands) te testen op je smartphone. De app is beschikbaar in de App Store (Apple) en in de Googe Play Store (Android).
Diagnose
Om na te gaan of er inderdaad sprake is van gehoorverlies, zal de arts en/of de audioloog een aantal onderzoeken uitvoeren:
- Microscopisch ooronderzoek (micro-otoscopie)
- Tonale- en spraakaudiometrie (om gehoordrempels te bepalen)
- Impedantiemetrie (bij problemen met het middenoor)
- Oto-akoestische emissies (OAE)
- Elektrocochleografie (EcoG)
- BERA onderzoek (Brainstem Evoked Response Audiometry)
- Auditory Steady-State Responses (ASSR/SSEP)
- Tympanometrie
- Tubomanometrie
Bij een vermoeden van erfelijke slechthorendheid wordt er doorgaans beeldvormend onderzoek uitgevoerd en advies gevraagd van de klinisch geneticus om een gerichte genetische diagnostiek in te zetten. Als bij volwassenen een erfelijke oorzaak voor het gehoorverlies wordt gevonden, kan dit van belang zijn bij therapiekeuze, beroeps –of sportkeuze , gezinsplanning en kan dit leiden tot het nemen van een aantal preventieve maatregelen.
Behandeling
De behandeling van gehoorverlies hangt sterk samen met de oorzaak van het gehoorverlies, al zijn er niet altijd verschillen tussen erfelijke en niet-erfelijke slechthorendheid.
- Bij een oorprop, volstaat medicatie en het verwijderen van de prop.
- Soms zijn er ook chirurgische ingrepen nodig, zoals trommelvliesbuisjes plaatsen of een stapedotomie.
- Vaak zijn patiënten ook geholpen met een prothetische oplossing.
Kinderen
Bij kinderen met permanent aangeboren gehoorverlies zal in samenspraak met de ouders een behandeling worden opgestart om ervoor te zorgen dat het kind terug beter kan horen en achterstand op vlak van taal-spraakontwikkeling beperkt of voorkomen kan worden.
- In eerste instantie wordt meestal gekozen voor een hoortoestelaanpassing.
- Wanneer een hoortoestelaanpassing na een proefperiode onvoldoende winst oplevert, kan bij zeer ernstig gehoorverlies een cochleair implantaat een betere keuze zijn.
- Met auditory verbal therapy leert uw kind zijn/haar restgehoor (met behulp van een hoorapparaat of cochleair implantaat) maximaal te gebruiken. Tijdens de therapie begeleiden we u als ouder tot medetherapeut.
- Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de taalontwikkeling, het ontwikkelen van luistergerichtheid en sociaal-emotionele ondersteuning voor het gezin. Hiervoor wordt samengewerkt met de thuisbegeleidingsdiensten.
Volwassenen
Volwassen patiënten zijn vaak geholpen met een prothetische oplossing zoals: