Wat is lymfoedeem?

Lymfevocht speelt een belangrijke rol in de vochthuishouding en afweer van het menselijk lichaam. Wanneer de afvoer van deze heldere vloeistof verstoord wordt, ontstaat er vochtophoping en zwelling van de weefsels. Dit gebeurt voornamelijk ter hoogte van de armen en de benen, maar kan ook voorkomen op de borstkas, genitaliën of het aangezicht.

Oorzaken

We maken een onderscheid tussen primair en secundair lymfoedeem:

• Primair lymfoedeem: aangeboren verstoring of afwijking van het lymfestelsel.
• Secundair lymfoedeem: oedeem dat ontstaat na een trauma, een infectie, chirurgie of radiotherapie ter behandeling van kanker.

Symptomen

De eerste symptomen van lymfoedeem zijn vaak:

• een zwaartegevoel
• een gezwollen gevoel of een gespannen gevoel van de huid.
• een zichtbare print van kledij in de huid.
• een verhoogde gevoeligheid van het gezwollen ledemaat voor infecties, die herhaaldelijk kunnen optreden.

In een later stadium treedt verdikking van de huid en het onderhuids vetweefsel op. Dit komt door toename van bindweefsel (fibrotische veranderingen) en geeft vaak aanleiding tot meer klachten.

Diagnose

We stellen de diagnose van lymfoedeem aan de hand van een uitgebreid gesprek en een grondig klinisch onderzoek. Er gebeurt ook een volumemeting van het ledemaat.

Indien nodig zijn volgende bijkomende technische onderzoeken mogelijk:

• Lymfoscintigrafie is het standaard onderzoek en laat toe het fysiologische lymfetransport via de lymfevaten in beeld te brengen, net zoals het transport langs eventuele alternatieve wegen en lymfeklieren. Voor dit onderzoek krijgt u een lichte radioactieve tracer (soort van vloeistof) onderhuids ingespoten. Door middel van een camera brengen we het lymfestelsel vervolgens in beeld.
• Lymfofluoroscopie: Hierbij krijgt u een fluorescente stof onderhuids ingespoten. Zo wordt het oppervlakkige lymfesysteem opgelicht, door middel van een camera. Deze techniek laat toe de architectuur van het oppervlakkige lymfestelsel duidelijk in beeld te brengen, waardoor we de behandeling kunnen optimaliseren. Uw arts informeert u, indien nodig.

Conservatieve behandeling van lymfoedeem

De behandeling van oedeem is een symptoombehandeling. Dit betekent dat er geen therapie bestaat die het oedeem volledig kan helpen genezen. Daarom is het belangrijk dat we alle oorzaken die wel behandelbaar zijn uitsluiten alvorens we een complexe behandeling opstarten in de oedeemkliniek.

Na een afspraak bij één van de artsen wordt uw diagnose gesteld en ondergaat u een medische screening. Een kinesitherapeut bespreekt met u het verdere verloop van uw behandeling tijdens een intake gesprek.

De conservatieve behandeling is geschikt voor pitting of instellend non-pitting oedeem

• Een pitting oedeem kenmerkt zich aan het feit dat er een putje achterblijft als u op de huid duwt. De huid is niet elastisch meer.
• Een instellend non-pitting oedeem wordt harder en harder.

Lymfoedeem wordt meestal effectief behandeld via ‘decongestieve lymfatische therapie’. Dit is een combinatietherapie die bestaat uit 2 fasen, waarbij elke fase bestaat uit verschillende onderdelen.

1. Intensieve fase

De eerste fase is de intensieve of ontzwellende fase. Deze heeft tot doel het oedeem zoveel mogelijk te verminderen. De behandeling kan enkele weken in beslag nemen, afhankelijk van het oedeem.

Behandelingen in deze fase:

• huidverzorging
• manuele lymfedrainage
• compressietherapie (bandageren)
• oefentherapie

2. Onderhoudsfase

De tweede fase is de onderhoudsfase. Deze start onmiddellijk na de intensieve fase en heeft tot doel de bekomen oedeemvermindering zoveel mogelijk te behouden.

Behandelingen in deze fase:

• huidverzorging
• manuele lymfedrainage
• compressietherapie (therapeutisch elastische steunkous)
• oefentherapie
• >pneumatische compressietherapie (pressotherapie). Een compressor wordt rond de plaats van het oedeem geplaatst en geeft druk aan het oedeem. Dit ter ondersteuning van de bloedsomloop en de lymfestroom.

We volgen de decongestieve behandeling nauwkeurig op om het effect van de behandeling in kaart te brengen. Indien we het gewenste effect niet bekomen, passen we de behandeling aan.

Verloop van de decongestieve behandeling

Na een afspraak bij één van de artsen wordt uw diagnose gesteld en ondergaat u een medische screening. Een kinesitherapeut bespreekt met u het verdere verloop van uw behandeling tijdens een gesprek.

Door de druk en verbanden zijn volgende bijwerkingen mogelijk:

• irritaties en kwetsuren van de huid
• pijnlijk gevoel door de druk
• ongemak, zweten en warmte

Indien u thuis pijn ondervindt, mag u het verband verwijderen.