• Wat is clipping?
• Hoe verloopt de behandeling?
• Wat gebeurt er na de behandeling?
• Wat na mijn ontslag uit het UZA?
• Wat zijn mogelijke complicaties en risico's?

Wat is clipping?

Om een hersenaneurysma dicht te maken en het risico op een (tweede) hersenbloeding te verkleinen, wordt meestal gekozen voor een coiling (via embolisatie).

Wanneer behandeling met coils niet mogelijk is, kan het aneurysma ook 'geclipt' worden. Hierbij maakt de neurochirurg een kleine opening in de schedel en sluit hij met één of enkele titaniumclips (knijpertjes) het aneurysma af, via een microscoop. De ingreep gebeurt onder volledige verdoving.

  
A: coiling aneurysma
B: clipping aneurysma 

Clips zijn heel effectief bij het afsluiten van een aneurysma. Eén van de grootste voordelen is dat er weinig kans is op hergroei van het aneurysma. Daarnaast is bij een clipping meestal maar één angiografische nacontrole nodig. Het grootste nadeel is de invasieve operatie zelf en de kans op eventuele hersenschade. De opvolging van het aneurysma met behulp van scans is echter ook beperkt.

Gecombineerde behandeling

Soms is ook een gecombineerde behandeling (coiling en clipping) nodig om het aneurysma af te sluiten (met of zonder cerebrale bypass). Het team van interventionele neuroradiologen en neurochirurgen overlegt altijd om de verschillende behandelopties tegen elkaar af te wegen.

Hoe verloopt de behandeling met clips?

De ingreep kan gebeuren:

• bij een acute opname, direct na een subarachnoïdale bloeding (SAB).
• bij een geplande opname, wanneer het hersenaneurysma (nog) geen bloeding heeft veroorzaakt.

Voor opname in het UZA

Voor acute opname (na SAB)

Meestal gebeurt de behandeling binnen de 24 uur na de hersenbloeding (acute opname). Direct na het stellen van de diagnose van een subarachnoïdale bloeding (SAB) starten we met specifieke medicatie (nimodipine) om de kans op vaatspasmen te verminderen. Bloedverdunnende middelen worden meestal gestopt in verband met een vergrote kans op een nieuwe bloeding. 

Voor geplande opname (geen bloeding)

Indien uw opname voor de behandeling van een aneurysma gepland is, is het mogelijk dat u voor de opname in het UZA een consultatie krijgt bij de anesthesist.

Aanvullende onderzoeken, zoals een electrocardiogram (ECG), een bloedafname of een hart- of longonderzoek kunnen nodig zijn.

Opname in het UZA

Bij een geplande opname voor de behandeling van een hersenaneurysma meldt u zich de avond voor de ingreep aan op het centrale onthaal van het UZA. Onze onthaalmedewerkers zullen u doorverwijzen naar de verpleegafdeling waar een verpleegkundige alle praktische zaken met u regelt.

Belangrijk:

• Verwittig de arts of verpleegkundige als u zwanger bent.
• Overleg het gebruik van medicatie met uw arts. Vermeld het zeker als u bloedverdunners gebruikt.
• Op de avond voor de ingreep mag u vanaf middernacht niets meer eten of drinken. (U dient minimaal 6 uur voor de ingreep nuchter te zijn.) De noodzakelijke medicatie mag u op de ochtend van de ingreep met een kleine hoeveelheid water innemen.

De ingreep: clipping

De ingreep kan één tot meerdere uren duren, afhankelijk van de bereikbaarheid en de grootte van het aneurysma. De ingreep gebeurt onder volledige verdoving.

De gespecialiseerde neurochirurg voert de ingreep uit in de operatiekamer.

• U krijgt een infuus met verdoving.

• De schedel wordt minimaal geschoren, daar waar de neurochirurg zal opereren.
• Hij maakt een klein “botluik” (opening) in de schedel om het aneurysma tussen de schedelbasis en de hersenen te kunnen behandelen.
• Een clip of knijper wordt op het aneurysma geplaatst zodat deze zich niet meer kan vullen met bloed. Deze knijper is sterk en verplaatst zich niet.
• Na clipplaatsing brengt de neurochirurg het botluik terug in en zet het vast met kleine vijsjes. De vijsjes worden door het lichaam zelf afgebroken in ongeveer 2 à 3 maanden.
• De huid wordt netjes gesloten met nietjes of draadjes.

Wat gebeurt er na de behandeling?

Bij acute opname (na SAB)

U wordt wakker in de operatiekamer (OK), waar we uw toestand regelmatig controleren. Bij een acute opname omwille van ernstige bloedingen houden we u in slaap.

Daarna wordt u naar de dienst medium care of intensieve zorgen gebracht. Meestal wordt er een blaassonde geplaatst. U heeft strikte bedrust en wordt intensief bewaakt aan de monitors. Om het herstel optimaal te laten verlopen, wordt u in deze periode best zo min mogelijk blootgesteld aan externe prikkels. Het bezoek is beperkt. Aangezien u niet uit bed mag, krijgt u meestal anti-trombosekousen, beenpompen of een spuitje om trombose te voorkomen.

Als de situatie het toelaat, wordt u de dag na de operatie overgeplaatst naar de verpleegafdeling neurochirurgie. Als u uit bed kunt, verwijderen we de blaassonde en de infusen. Meestal mag u dan normaal eten en drinken en bezoek ontvangen op de kamer (bezoektijden meestal van 14u tot 20u).

De wonde van de operatie kan gevoelig zijn, maar in het algemeen doet deze geen pijn. Pijn kunt u altijd melden aan de verpleegkundige of de dokter.

Omdat de hersenbloeding zelf niet weggenomen kan worden, kunt u nog last hebben van hoofdpijn, misselijkheid en andere symptomen. De behandeling is bedoeld om een tweede bloeding te voorkomen en om de hersenbloeding geleidelijk aan te kunnen laten genezen. U krijgt pijnmedicatie en medicatie tegen de misselijkheid. Het verdere herstel is afhankelijk van verschillende factoren: ernst van de bloeding, schade door de bloeding en eventuele complicaties tijdens of na de behandeling.

Meestal blijft u 5 à 7 dagen (soms langer) in het ziekenhuis.

Bij geplande opname (geen bloeding)

U wordt wakker in de operatiekamer (OK), waar we uw toestand regelmatig controleren.

Daarna wordt u naar de dienst medium care of intensieve zorgen gebracht. Meestal wordt er een blaassonde geplaatst. U heeft strikte bedrust en wordt intensief bewaakt aan de monitors. Om het herstel optimaal te laten verlopen, wordt u in deze periode best zo min mogelijk blootgesteld aan externe prikkels. Het bezoek is beperkt.

Als de situatie het toelaat, wordt u de dag na de operatie overgeplaatst naar de verpleegafdeling neurochirurgie. Als u uit bed kunt, verwijderen we de blaassonde en de infusen. Meestal mag u dan normaal eten en drinken en bezoek ontvangen op de kamer (bezoektijden meestal van 14u tot 20u).

Wat na mijn ontslag uit het UZA?

U rekent best op een herstelperiode van 3 tot 6 weken. Daarna kunt u uw normale activiteiten (zoals werk en sport) hervatten in samenspraak met uw arts.

De eerste zes weken na de operatie adviseren we om volgende zaken te vermijden:

• vliegen
• drukverhogende momenten (sauna, parachutespringen, duiken, pretparkattracties, intensief sporten, geslachtsgemeenschap,…)

De geplaatste clips worden niet door een metaaldetector gedetecteerd. Na volledig herstel is vliegen toegelaten.

Dit gebeurt er na het ontslag uit het ziekenhuis:

• U krijgt voorschriften voor medicatie.
• Twee weken na de operatie worden de nietjes of draadjes verwijderd.
• U krijgt een afspraak voor een controle op de neurovasculaire raadpleging, ongeveer 6 weken na de behandeling. Uw artsen bekijken multidisciplinair welke aanvullende behandelingen, revalidatie en medicatie eventueel nodig zijn.
• Om te controleren of het aneurysma goed is afgesloten, volgt er 3 tot 6 maanden na de behandeling meestal een katheter angiografie. Indien het aneurysma voldoende is afgesloten, kunnen verdere opvolgingen eventueel met een MRI-scan gebeuren. 

Wat zijn mogelijke complicaties en risico's?

Bij acute opname (na SAB)

Tot enkele weken na de hersenbloeding kunnen er nog complicaties optreden met ernstige en blijvende gevolgen, ondanks de afsluiting (schedeloperatie of clipping) van het aneurysma.

• Veel patiënten hebben na een hersenbloeding last van:
  - prikkelbaarheid
  - geheugenstoornissen
  - hoofdpijn
  - vergeetachtigheid
  - concentratiezwakte

• Een aantal patiënten herstelt tot hetzelfde niveau als voor de hersenbloeding.

• Bij anderen treden er veranderingen in het karakter en neurologische stoornissen op (zoals verlammingen of spraakproblemen). Over het algemeen verbeteren deze klachten nog gedurende de eerste 6 maanden, maar ze kunnen ook blijvend zijn.

Bij geplande opname (geen bloeding)

Voor de behandeling bespreken uw artsen de specifieke risico’s en de eventuele gevolgen met u. Voor de meeste complicaties zijn er behandelingen en is herstel soms mogelijk.

Deze vorm van chirurgie is relatief veilig en heeft een laag risico op complicaties voor een klein aneurysma: 5% kans op complicaties. Voor een groter aneurysma of een aneurysma dat gelokaliseerd is in belangrijke hersengebieden (zoals de hersenstam) is het risico hoger: 20 tot 30% kans op complicaties.

Onderstaande risico’s zijn kleiner dan een paar %:

• Herseninfarct (beroerte): door het ontstaan van bloedklonters of vaatspasmen, met mogelijke verlamming als gevolg.
• Infectie
• Nabloeding
• Kans op hersenschade
• Littekenvorming

Neem direct contact met ons op (+32 3 821 30 00) als u in de eerste dagen tot weken na de behandeling last heeft van:

• plotse hoofdpijn
• toenemende sufheid
• verlamming of ander functie-uitval
• nabloeding in de lies