Beenmergpunctie
Bij een beenmergpunctie prikt de arts met een holle naald de beenmergholte aan om wat beenmerg (en soms ook botcilinder) op te zuigen voor onderzoek. Een beenmergpunctie wordt vooral uitgevoerd om bij bepaalde bloedziekten de aanmaak van de bloedcellen te bekijken.
Wat is beenmerg?
Beenmerg is sponsachtig en rood en bevindt zich in het binnenste gedeelte van de botten. Bij volwassenen zit het actieve beenmerg vooral in het bekken, het borstbeen, de ribben en de ruggenwervels. In het beenmerg zitten onder andere de stamcellen waar bloedplaatjes, rode bloedcellen en witte bloedcellen worden aangemaakt.
- Bloedplaatjes (trombocyten) zijn verantwoordelijk voor een deel van de bloedstolling.
- Rode bloedcellen (erytrocyten) zorgen voor het zuurstoftransport.
- Witte bloedcellen (leucocyten) beschermen ons tegen infecties.
Wat is een beenmergpunctie?
Bij een beenmergpunctie prikt de arts met een holle naald de beenmergholte aan om een staal op te zuigen voor onderzoek. De meest geschikte plaats om dit te doen is de heupkam. In zeldzame gevallen wordt de voorkeur gegeven aan het borstbeen.
Bij een beenmergpunctie kunnen twee soorten materiaal worden afgenomen:
- Beenmergaspiraat: De arts voert de beenmergpunctie uit met een dunne holle naald en zuigt met een spuit de beenmergvloeistof op. Dit noemen we ‘aspiraat’ en ziet eruit als bloed.
- Botcilinder: De arts prikt de beenmergholte aan met een dikkere holle naald en zuigt wat beenmergvloeistof op. Met dezelfde naald wordt tegelijkertijd ook nog een botcilinder weggenomen. Dit gebeurt met een draaiende beweging en kan een drukkend gevoel geven.
Voor, tijdens en na
Voorbereiding
- U moet niet nuchter zijn voor een beenmergpunctie: u mag dus vooraf eten en drinken.
- Meld het vooraf aan de arts wanneer u antistollingsmedicatie gebruikt of allergisch of overgevoelig bent voor Lidocaïne/Xylocaïne (plaatselijke verdoving) en pleisters.
De beenmergpunctie zelf
De hele procedure duurt ongeveer 30 minuten en gaat door op de dienst hematologie of in het hemato-oncologisch dagziekenhuis. Een verpleegkundige zal u tijdens de punctie ondersteunen en begeleiden. U kunt steeds vragen stellen.
- Voor het aanprikken van de heupkam laat u uw broek of rok over de heupen naar beneden zakken en gaat u op uw zij op de onderzoekstafel liggen. U houdt uw onderste been gestrekt en bovenste been opgetrokken. Blijf zo stil mogelijk liggen. In uitzonderlijke situaties prikt de arts het borstbeen aan. Dan moet u het bovenlichaam ontbloten en op uw rug liggen.
- Na het ontsmetten spuit de arts een plaatselijke verdoving in. Dit kan een onaangenaam prikkend of brandend gevoel geven. De huid, het onderhuids weefsel en het botvlies worden hiermee verdoofd.
- De arts schuift de holle naald na het doorprikken van de huid op tot aan de heupkam. Met een draaiende beweging wordt ze hierna in de beenmergholte vastgezet.
- Met een spuit zuigt de arts de beenmergvloeistof vervolgens op. Dit kan een stekende pijn geven naar het bovenste been toe.
- Indien nodig schuift de arts de naald daarna nog 1 à 2 cm verder op om de doorboorde botcilinder mee terug te trekken bij het verwijderen van de naald.
Nazorg
- Na de punctie brengt de verpleegkundige een steriel verband aan op de insteekplaats en moet u 5 à 10 minuten op de rug blijven liggen om nabloeden te voorkomen. Nadien kijkt de verpleegkundige het verband na op lekkage.
- U mag 3 dagen niet baden of zwemmen en geen zware dingen tillen. U mag zich wel douchen.
Resultaten
- Bij het volgend bezoek aan uw behandelend arts worden de resultaten besproken. De meeste resultaten komen binnen 2 weken na de punctie. Enkele meer gespecialiseerde onderzoeken van het beenmerg kunnen tot 4 weken in beslag nemen.
- Bent u opgenomen in het ziekenhuis? Dan vertelt uw behandelend arts u de resultaten van zodra deze beschikbaar zijn.
Wat zijn mogelijke complicaties?
Wanneer de verdoving is uitgewerkt, kan er een lichte pijn optreden op de plaats van de punctie. Deze pijn is te vergelijken met de pijn van een bloeduitstorting. Dit is normaal en trekt na enkele dagen vanzelf weer weg. U mag Paracetamol innemen tegen de pijn.
In uitzonderlijke gevallen kunnen klachten optreden, zoals:
- toenemende zwelling
- koorts
- bloeding
- heftige pijn
Contacteer ons indien dit zich voordoet.
