Wereldwijde uitroeiing polio binnen handbereik
Twee jaar nadat 30 proefpersonen een maand in quarantaine gingen pakt de UAntwerpen uit met bemoedigende resultaten in de strijd tegen polio.
De medische wereld keek gefascineerd toe toen twee jaar geleden door UAntwerpen in snel tempo een dorp van 66 containers werd opgetrokken in Edegem. Daar, in 'Poliopolis', gingen in de tweede helft van 2017 twee lichtingen van vijftien proefpersonen in quarantaine om twee nieuwe poliovaccins te testen. Een kleine maand werden ze in het containerdorp opgesloten om te voorkomen dat sporen van de vaccins in de buitenwereld terecht zouden komen, vooral via ontlasting.
De resultaten van de Poliopolisstudie werden vandaag gepubliceerd in het toonaangevende medisch vakblad The Lancet. En die zijn positief: de kandidaat-vaccins blijken uit de eerste tests veilig en efficiënt. Daarmee lijkt de definitieve uitroeiing van polio binnen handbereik.
Polio of kinderverlamming is een ontsteking van het ruggenmerg veroorzaakt door een virus dat via de ontlasting van besmette personen wordt verspreid. Door slechte hygiëne of besmet voedsel en water kan het virus nieuwe slachtoffers maken.
Wereldwijd komt polio bijna niet meer voor, met dank aan de al beschikbare vaccins. Waren er in de jaren tachtig nog 400.000 gevallen per jaar, dan zijn dat er vandaag nog gemiddeld dertig en alleen in Afghanistan, Pakistan en Nigeria. In ons land moeten kinderen verplicht worden ingeënt en komt de ziekte niet meer voor.
Om polio definitief de wereld uit te helpen, moet de vaccinatiegraad in ontwikkelingslanden verder omhoog en is bovendien een nieuw vaccin nodig. 'Het orale vaccin dat vandaag in ontwikkelingslanden wordt gebruikt, heeft goed werk geleverd maar houdt een risico in', zegt professor Pierre Van Damme van het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties (UAntwerpen), dat de Poliopolisstudie leidde. 'In één op de één miljoen vaccinaties veroorzaakt het namelijk zelf polio en in streken met een lage vaccinatiegraad kan het mutaties ondergaan, waardoor het vaccin-virus opnieuw ziekmakend kan worden.' Bij inenting is dat risico er niet.
Tijdsdruk
De tijd dringt voor het nieuwe orale vaccin, dat genetisch stabieler is. 'In tegenstelling tot het aantal natuurlijke poliogevallen, dat nu jaarlijks min of meer stabiel blijft, zien we het aantal polio-uitbraken door vaccinvirussen licht toenemen. Willen we polio helpen verslaan, dan mag het vaccin waarmee we het bestrijden, zelf geen polio meer kunnen veroorzaken.'
Ondertussen lopen twee opvolgstudies naar de kandidaat-vaccins. Van Damme en zijn team testen ze samen met collega's van UGent bij een grotere groep van 232 gezonde volwassenen. 'En in Panama worden 100 jonge kinderen en meer dan 500 zuigelingen gevaccineerd, zodat we tegen eind 2019 gegevens hebben in de verschillende leeftijdsgroepen', zegt Van Damme. 'Het zal dan aan de Wereldgezondheidsorganisatie zijn om te beslissen hoe en wanneer de nieuwe vaccins worden ingezet.' Er is de hoop dat het vaccin in 2020 inzetbaar is.
Sarah Vankersschaever ■
Blijf op de hoogte van nieuws in het UZA via Twitter @uzanieuws en Facebook
