Elke dag worden 52 Belgen getroffen door een beroerte. Een op de drie houdt er een blijvend letsel aan over. Naar aanleiding van de Week van het Hart doen cardioloog Caroline Van De Heyning en neuroloog Laetitia Yperzeele een dringende oproep: “Bij een beroerte telt elke seconde. Blijf dus alert voor de symptomen en zoek meteen hulp.”

Wat is een beroerte precies?

Laetitia Yperzeele: Een beroerte is een plotse storing van de doorbloeding in de hersenen. Bijvoorbeeld wanneer een bloedvat wordt afgesloten door een klonter. Dan spreken we van een herseninfarct. Het kan ook gebeuren door een scheur in de wand van een bloedvat, dan hebben we te maken met een hersenbloeding. Als een Antwerpse patiënt ons vertelt dat ze een attaqueske heeft gehad, bedoelt ze een herseninfarct. 80% van de beroertes is een herseninfarct.

Waardoor krijg je een beroerte?

Caroline Van De Heyning: De risicofactoren voor een herseninfarct zijn dezelfde als voor een hartinfarct: hoge bloeddruk, hoge cholesterol, diabetes, weinig lichaamsbeweging, overgewicht en roken. Verder spelen ook de leeftijd mee, de familiale voorgeschiedenis en hartritmestoornissen, vooral voorkamerfibrillatie ( waarbij het hart zeer onregelmatig begint te kloppen, red. ). 15 tot 20% van de herseninfarcten wordt veroorzaakt door voorkamerfibrillatie. Hersenbloeding wordt veroorzaakt door diabetes en hoge bloeddruk.

Lopen alleen oudere mensen risico op een beroerte?

Yperzeele: De meeste patiënten zijn 65-plussers, maar ik heb ook veel jonge patiënten. Mensen met een jong gezin, zelfs tieners. Bij hen spreken we van zeldzame vormen van beroertes. Bij jonge mensen kunnen hersenbloedingen veroorzaakt worden door afwijkingen van de hersenbloedvaten of door gebruik van cocaïne en amfetamines.

Hoe kan je een beroerte voorkomen?

Van De Heyning: 80% van de beroertes kunnen we voorkomen door een optimale controle van hoge bloeddruk of cholesterol en door een gezonde levensstijl: evenwichtige voeding, gezond gewicht, genoeg beweging en niet roken. Te weinig tijd is een uitvlucht, gezondheid moet op de eerste plaats komen. Werk is belangrijk, maar als je een beroerte meemaakt, kan het zijn dat je je werk niet meer kan doen.

Voor welke symptomen moeten we alert zijn?

Yperzeele: De essentie is dat de symptomen heel plots ontstaan. De meeste gekende zijn verlammingsverschijnselen in arm, been en gezicht. Verder ook tintelingen in een lichaamshelft, problemen met spraak of begrip. De minder gekende zijn plots niet meer goed kunnen stappen, evenwichtsproblemen, plotse duizeligheid, slikklachten of plotse blindheid in een oog.

Waarom is het zo belangrijk om de symptomen snel te herkennen?

Yperzeele: Van zodra de doorbloedingsproblemen in de hersenen optreden, beginnen hersencellen af te sterven. Elke minuut gaan 1,9 miljoen cellen verloren. Hoe langer een bloedvat wordt afgesloten, hoe meer hersenweefsel er verloren gaat. Zo'n bloedvat moet dus zo snel mogelijk weer open. Ofwel met heel krachtige bloedverdunners ofwel door de bloedklonter mechanisch te verwijderen via een katheter in de lies. Alleen dan kan je de gevolgen beperken.

Wat als de symptomen na enkele minuten verdwijnen?

Van De Heynden: Dan spreken we van een TIA, een transiente ischemische aanval. Een op de tien patiënten met een TIA krijgt na een week een ‘echte' beroerte, een op de vijf na drie maanden. Een TIA is absoluut niet zo onschuldig als veel mensen denken. Onmiddellijke opname via spoed is de boodschap.

Een op de drie houdt een blijvende handicap over aan een beroerte?

Verlamming en spraakmoeilijkheden zijn de meest duidelijke kenmerken. Verder kampen patiënten ook met angst en depressie, extreme vermoeidheid, concentratieproblemen en toegenomen gevoeligheid voor drukte en prikkels. Verschijnselen die niet meteen zichtbaar zijn, maar het dagelijks functioneren sterk beïnvloeden, zeker voor jonge, nog actieve mensen.

Bruno Choveau (53) kreeg vijf jaar geleden een beroerte: "Mijn leven weg in een vingerknip"

In 2016 kreeg Bruno Choveau uit Lier een beroerte. De linkerkant van zijn lichaam raakte helemaal verlamd. “Ik wist niet wat mij overkwam, dus ik was te laat voor een snelle behandeling die de schade had kunnen beperken. Nu sta ik op 66% invaliditeit en heb ik moeten leren leven met mijn handicaps.”

Bruno Choveau werkte in 2016 als office manager in een bedrijf in Mechelen. “Ik maakte lange dagen op het werk en had ook sociaal een druk leven. Ik had geen idee dat mijn bloeddruk, mijn cholesterol en mijn suiker te hoog stonden. Dat is later allemaal duidelijk geworden, maar toen was het te laat.”

Vanuit het niets voelde Bruno Choveau die ochtend in januari 2016 dat er iets mis was. “Ik was met een vriend in het Wijnegem Shoppingcenter en voelde me plots raar in mijn hoofd. Ik was duizelig en liep als een dronkaard. Thuis gekomen heb ik een aspirine genomen en ben ik in mijn bed gekropen. Toen ik tegen 22u wakker werd, kon ik niets meer ophouden. Mijn vriendin heeft me naar de spoed gebracht. Veel te laat om de schade nog enigszins te beperken. In een vingerknip was mijn hele leven weg.”

Onmogelijke Vogelenmarkt

De linkerkant van Bruno's lichaam was volledig verlamd. “Door een bloedklonter in mijn hersenstam. Na vijf maanden ziekenhuis volgde een erg zware revalidatie. Ik ga nog altijd naar de kinesist. En toch kan ik niet langer dan een kwartiertje stappen. En alleen op gladde vloeren, zoals in IKEA. De Vogelenmarkt, met zijn kasseien, is voor mij onmogelijk. Ik heb weinig kracht in mijn linkerarm en -hand en kan mijn linkerbeen niet opheffen. Psychisch is dat heel erg zwaar, nog altijd.”

Sinds augustus is Bruno opnieuw aan het werk. Twaalf uur per week, meer lukt niet. “Ik sta op 66% invaliditeit, maar wil geen paria zijn, ik wil iets nuttigs doen. Al is mijn inkomen nu lager dan toen ik alleen van mijn uitkering als mindervalide leefde. Gelukkig ben ik zeer goed omringd. Mijn vriendin heeft een goede job en ik heb fantastische vrienden. Als dat niet zo was, en ik had kinderen en een huis af te betalen, zou deze situatie rampzalig geweest zijn.”

Week van het Hart, 20-26 september, Belgische Cardiologische Liga lanceert een preventiecampagne rond het snel herkennen van de symptomen van een beroerte, via Facebook, Instagram, Linkedin.