Dendritisch celvaccin
Immuuntherapie waarbij dendritische cellen worden ingezet, is een experimentele behandeling tegen kanker die het immuunsysteem actief maakt om kankercellen te bestrijden.
Op UZA wordt een therapeutisch, op mRNA en cellen gebaseerd, vaccin ontwikkeld voor de behandeling van kankerpatiënten. Met dit vaccin worden patiënten met acute myeloide leukemie (AML) nu reeds in een klinische studie fase II behandeld.
Behandeling met een therapeutisch celvaccin is een gepersonaliseerde behandeling voor kanker. Hierbij worden dendritische cellen (DC) in het laboratorium ontwikkeld uit het bloed van de patiënt en geladen met mRNA. In het UZA gaven we in 2005 al een kankervaccin met mRNA als immuuntherapie in studieverband. Het basisconcept bestaat erin je immuunsysteem zo effectief mogelijk kankercellen te leren herkennen, zodat je eigen lichaam ze opruimt met het immuunsysteem als ons natuurlijk verdedigingsmechanisme tegen kanker. mRNA is hierbij de boodschapper aan je immuunsysteem. Het bevat een code voor een bepaald eiwit. Kankercellen dragen immers bepaalde eiwitten aan de buitenkant waardoor je ze kan gaan identificeren als kwaadaardig. mRNA leert je immuunsysteem welke eiwitten het moet herkennen om zicht te krijgen op de kankercellen en vervolgens in te grijpen. In het CCRG gaan we nog een stap verder: we steken onze boodschapper meteen in de juiste cel, namelijk de eigen dendritische cellen van de patiënt. Deze cellen zijn witte bloedcellen en de generaals van ons immuunsysteem. Zij kunnen bijgevolg de soldaten de juiste instructies geven door te vertalen welke eiwitten de soldaten in hun vizier moeten nemen. Deze gepersonaliseerde vorm van celtherapie vergt een complexe werkwijze.
De productie van het vaccin gebeurt lokaal op UZA, in samenwerking met anicells. Door de lokale productie van DC vaccins kunnen nieuwe, verbeterde concepten snel naar de patiënt worden gebracht. Via een toedieningsschema van verschillende onderhuidse injecties worden deze met mRNA geladen dendritische cellen aan de patiënt toegediend. Terug in de patiënt geven ze instructies door aan de T-cellen om kankercellen op te sporen en doelgericht te doden. De impact op de gezonde cellen van de patiënt is minimaal waardoor de neveneffecten van deze therapie verwaarloosbaar zijn.
In samenwerking met UAntwerpen wordt projectmatig bekeken hoe de efficiëntie van het DC vaccin kan worden voorspeld en verder kan worden verhoogd. Hierbij wordt specifiek de interactie van het DC vaccin met de T-cellen van de gevaccineerde patiënten bestudeerd. Door het voorspellen en verhogen van de efficiëntie van het DC vaccin hopen we meer patiënten met deze ziekte te kunnen redden. Tot op vandaag sterven helaas nog jaarlijks 450 patiënten met AML.