In november 2017 behaalde het UZA de Magnet®-erkenning, wereldwijd de hoogste erkenning voor verpleegkundige zorg. Dit label werd uitgereikt door de American Nurses Credentialing Center (ANCC).

Ontdek wat Magnet voor de patiënt betekent in de magUZA-reportage.

UZA ontvangt hoogste internationale erkenning voor verpleegkundige zorg

Het UZA is het eerste ziekenhuis in Europa dat zich Magnet-erkend mag noemen. Magnet® is wereldwijd de hoogste erkenning voor verpleegkundige zorg. Om een Magnet-erkenning te behalen, moet een ziekenhuis inzetten op een aantoonbare en continue verbetering van patient outcomes - zoals doorligwonden en valpreventie - , nieuwe kennis en innovatie en uitmuntende professionele praktijk. Magnet-erkend zijn betekent ook dat een ziekenhuis in staat is om verpleegkundigen aan te trekken en te behouden.

Verpleegkunde is nog steeds een knelpuntberoep. In september 2017 telde de VDAB 1261 openstaande vacatures voor verpleegkundigen in Vlaanderen. De uitstroom van babyboomers zal de komende jaren een bijkomende uitdaging vormen. Intussen blijven zowel de zorgvraag als de complexiteit van de zorgnoden in onze samenleving stijgen. Om die stijgende nood te ondervangen doet de overheid systematisch inspanningen om de aantrekkingskracht van zorgberoepen te vergroten (via o.m. de campagne www.ikgaervoor.be). Ook het UZA investeert in de rol van de verpleegkundige binnen het ziekenhuis. “Magnet is een mindset: We zetten aanhoudend in op de ontwikkeling van onze verpleegkundigen tot sterke, autonome zorgverleners die bijdragen tot onze cultuur van continu verbeteren en vernieuwen binnen een vlakke hiërarchie. We moeten het mogelijk maken dat ze datadriven werken en volgens de laatste internationale wetenschappelijke inzichten. Het Magnet-programma biedt een organisatie en haar zorgverleners een onderbouwd kader om zorgprocessen, werktevredenheid én uitkomsten voor de patiënten te verbeteren”, aldus Johnny Van der Straeten, gedelegeerd bestuurder UZA.

Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “Samen met de zorg- en onderwijssector blijven we jongeren warm maken voor werk in de zorg. Jongeren willen in hun professionele ontwikkeling vooral autonomie, persoonlijke groei en samenwerken in een team. De kenmerken die Magnet-ziekenhuizen naar voren schuiven spelen in op de persoonlijke behoeften van millenials, de generatie van medewerkers die de toekomst van de gezondheidszorg zal bepalen.”

Minister van Volksgezondheid Maggie De Block: “Ook de patiënt behoort hier tot de winnaars. Zorgverleners die samenwerken rond de patiënt en die de zorg voortdurend toetsen aan internationale standaarden, verhogen de kwaliteit van die zorg en van de patiëntveiligheid.”

“Verpleegkundigen vormen de grootste beroepsgroep in een ziekenhuis. De kwaliteit van de zorg wordt voor een groot deel ook door hen mee bepaald. Zij verzekeren immers de continuïteit in de zorg en hun klinisch redeneervermogen is van kapitaal belang om veilige en warme patiëntenzorg te bieden. Een sterke focus op continue vorming van de verpleegkundigen, een verpleegkundige praktijk die wetenschappelijk is onderbouwd en een sterke multidisciplinaire samenwerking zijn hiervoor een conditio sine qua non. De erkenning van het UZA als Magneetziekenhuis is hiervoor een terechte beloning”, aldus Lon Holtzer, Vlaams Zorgambassadeur.

Magneetziekenhuizen

De Magnet-erkenning voor verpleegkundige zorg in ziekenhuizen is ontstaan in de VS in 1990. Het motief was investeren in het aantrekken en behouden van verpleegkundig talent, gezien er ook in de VS een groot tekort aan verpleegkundigen heerste. Het opzet was om wetenschappelijk onderbouwd te achterhalen hoe zorginstellingen een werkomgeving kunnen uitbouwen die bijdraagt tot de grotere waardering van het verpleegkundig beroep. Intussen is de Magnet-erkenning uitgegroeid tot een internationaal gerenommeerd ontwikkelingstraject. Het heeft een doorlooptijd van meerdere jaren.

Samen voor de beste klinische praktijk en patiëntervaring

Wat zijn de drijfveren van verpleegkundigen om in een zorginstelling te willen werken? “Verpleegkundigen worden gedreven door samen met de organisatie, collega’s, patiënten en hun familie in te zetten op een uitgesproken verbetercultuur waarin innovatie, leiderschap, autonomie en ontwikkeling voorop staan. Dit drijft hen voor hun eigen professionele ontwikkeling, maar ook vanuit het bewustzijn dat dit resulteert in betere uitkomsten in de zorg voor de patiënt”, zegt Paul Van Aken, directeur patiëntenzorg UZA.

Verpleegkundige An Pauwels komt, vanuit haar functie uit het mobiele team ambulante zorg, in contact met collega’s op verschillende diensten: “Al van bij de start van het UZA bestaat er een cultuur van gemoedelijkheid, zorgzaam omgaan met mekaar en van openheid. Door Magnet heeft dit nu meer vorm en structuur gekregen. Zowel artsen als verpleegkundigen geven de vlotte onderlinge samenwerking op als één van de belangrijkste redenen waarom ze graag in het UZA werken. Er wordt samen kritisch nagedacht over de beste klinische praktijk en ervaring voor de patiënt. Velen specialiseren zich verder na hun bacheloropleiding. Opleidingen volgen, naar een symposium gaan,… dat wordt in het UZA altijd gestimuleerd.”

Jef Timmermans is nachtverpleegkundige op de NICU – Neonatale Intensieve Zorgen: “Zo volg ik samen met twee collega-verpleegkundigen en artsen van de NICU continu de veranderende wetenschappelijke inzichten op rond reanimatie bij pasgeborenen. Als officiële NLS-instructoren zijn we verbonden aan de Europese Reanimatie Raad. Die kennis en praktijk geven we door aan onze collega’s. Niet alleen intern, want het is voor ons net heel bepalend dat de reanimatie correct wordt opgestart in het ziekenhuis waar het kindje geboren wordt. We gaan naar onze verwijzers om opleiding te geven en stellen de scenariotrainingen in ons skills lab open voor andere ziekenhuizen. Die opleidingen zijn interdisciplinair: we geven les aan verpleegkundigen, artsen, vroedkundigen en ambulanciers.”

Aantoonbare verbetering van uitkomsten voor patiënten

Het UZA haalde in 2015 het internationale kwaliteitslabel van Joint Commission International, dat ertoe bijdraagt een ziekenhuisbreed kwaliteitsbeleid te ontwikkelen. In combinatie met de leancultuuur in het UZA en het Magnet-programma, groeide de afgelopen jaren een sterke cultuur van continu verbeteren onder de UZA-medewerkers. Dat er effectief zo’n verbetercultuur heerst in het UZA, moest voor het Magnet Erkenningsprogramma worden aangetoond aan de hand van systematische resultaten in de zorg voor de patiënt en de medewerkerstevredenheid. Gedurende twee jaar werden cijfers bijgehouden over de prevalentie van onder andere doorligwonden, valincidenten, blaasinfecties en bloedvergiftiging bij patiënten. Het UZA kon bewijzen dat het voor deze factoren ver onder het internationale gemiddelde van vergelijkbare ziekenhuizen ligt.

Het UZA zet concreet in op een toekomstgerichte patiëntenzorg gestuurd door:

• Evidence based practice: de zorg is gebaseerd op wetenschappelijk bewijs en er wordt samen met patiënten en hun naasten gestreefd naar goede praktijken. Een concreet voorbeeld is het invoeren van het ERAS-programma – Enhanced Recovery After Surgery: Voor patiënten die een darmoperatie hebben ondergaan is een interdisciplinair programma van een 20-tal specifieke zorgmaatregelen ingevoerd. Zo wordt er voor gezorgd dat de patiënt sneller in beweging komt na de ingreep. Ook de voeding is op basis van evidentie aangepast. Al deze richtlijnen samen hebben ervoor gezorgd dat patiënten aanzienlijk sneller herstellen. De ligduur is gehalveerd tot 3 à 4 dagen in plaats van 7 tot 8 dagen. Momenteel werkt het UZA er aan om dit programma uit te rollen over de verschillende verpleegafdelingen.
• Meetbaarheid en transparantie van zorg: zowel de ervaring van de patiënt als de objectieve uitkomsten sturen het zorgproces. Een concreet voorbeeld van verbetering van zorgprocessen die meetbare resultaten heeft opgeleverd zijn de inspanningen rond decubitus of doorligwonden. In het UZA doet decubitus op de verpleegafdelingen zich bij 1,82 procent van de gehospitaliseerde patiënten voor. Daar waar de internationale benchmark 2,28 procent vormt en het Belgisch gemiddelde 5,1 procent.
• Geïntegreerde patiëntgerichte zorg en een interdisciplinair zorgmodel: dit wordt onder meer ingevuld door interdisciplinaire rondes op verpleegafdelingen en de bedside-briefing. Deze laatste is een praktijk waarbij de informatieoverdracht over de patiënt op de verpleegafdeling tussen de verschillende shiften niet langer gebeurt in een aparte ruimte, maar aan het bed en in interactie met de patiënt. De verpleegkundigen overlopen onder meer parameters en hoe de dag van de patiënt verlopen is. De patiënt wordt actief bevraagd of hij alles heeft kunnen begrijpen en nog iets wil vragen of toevoegen.

Als sluitstuk van het traject kreeg het UZA drie evaluatoren van het ANCC op bezoek, de American Nurses Credentialing Center. Zij kwamen verifiëren of de stellingen in de ingediende documentatie effectief bevestigd werden op de vloer, aan de hand van gesprekken met zorgverleners en bezoeken op de diensten. Het UZA kreeg intussen formeel bevestiging van de ANCC dat ze het unaniem eens waren om het UZA te erkennen als Magnet-ziekenhuis.