In onze streken is voedselallergie meestal gekoppeld aan pollenallergie. Patiënten met pollenallergie kunnen tintelingen in de mond hebben bij het eten van appels, peren en steenvruchten. Deze vruchten bevatten immers een eiwit dat sterk lijkt op een polleneiwit dat ook hooikoorts uitlokt. Meestal zijn de klachten mild en treden ze alleen op bij bepaalde fruitsoorten.
Artsen in het UZA keken dan ook geïntrigeerd naar patiënten die ernstige, atypische allergische reacties ontwikkelden bij fruitsoorten waarmee men in het verleden zelden allergische reacties had gezien. Appels en steenvruchten konden de klachten uitlokken, maar ook banaan, noten en citrusvruchten. Sommige patiënten reageerden op tarweproducten, bier of wijn. Ine Decuyper zag er stof in voor een doctoraatsonderzoek, waarop ze intussen gepromoveerd is.
Diagnostische test
Een wat dieper uitgespitte anamnese bracht aan het licht dat veel van de betrokken patiënten cannabis gebruikten of tenminste al eens in contact traden met cannabis, en daarbij klachten vertoonden: urticaria, kortademigheid en hoesten. Opmerkelijk was dat contact kon volstaan, zonder dat de patiënt zelf gebruiker was: hetzij omdat hij zich in een ruimte bevond waar anderen cannabis rookten, hetzij door huidcontact met wiet.
“We zijn op zoek gegaan naar een test die kon bewijzen dat deze klachten het gevolg waren van een cannabisallergie”, blikt dr. Decuyper terug. “We hebben zowel bloedtests als huidtests ontwikkeld. We volgden daarbij twee pistes: ofwel gebruikten we een mengeling van verschillende cannabiseiwitten, ofwel focusten we op één enkel eiwit, het Can s 3-eiwit. De tests gebaseerd op het Can s 3-eiwit bleken de beste voorspellers te zijn van cannabisallergie.”
In fruit en groenten komen eiwitten voor waarvan de structuur verwant is met die van het Can s 3-eiwit. Dat bood meteen een verklaring voor de atypische voedselallergieën die we opmerkten. Cannabisallergie kan dus, net als pollen, gepaard gaan met kruisallergieën voor voedingsproducten.
Levenskwaliteit
Prima. Wat nu? “We zijn al heel blij dat we een test hebben die cannabisallergie kan aantonen als we een klinisch vermoeden in die richting hebben”, vertelt de Antwerpse onderzoekster. “Met deze test zijn we erin geslaagd het profiel van de patiënt met cannabisallergie nauwkeuriger in kaartte brengen: welke soorten fruit lokken vooral de klachten uit? Wat zijn precies de symptomen? Hoeveel mensen hebben ook allergische klachten bij indirect cannabiscontact? Verder willen we ook nagaan welke eiwitten nog een rol spelen bij het ontstaan van de allergie, naast het Can s 3-eiwit.”
Ze vat de belangrijkste gegevens tot nu toe samen. Eén op de vijf mensen met cannabisallergie heeft ernstige klachten bij gebruik van of contact met cannabis. Bijna de helft ervaart ernstige klachten bij inname van bepaalde voedingsmiddelen. Dat brengt de levenskwaliteit van de patiënt in het gedrang omdat hij heel wat voedingsmiddelen niet meer kan eten en soms zelfs op heel wat plekken niet meer kan komen (bij reacties op indirect contact met cannabis).
Belangrijk is nog dat de tests voor cannabisallergie niet geschikt zijn om te screenen. Ze dienen louter als bevestiging bij een klinisch vermoeden van cannabisallergie. “Maar dat is het geval met de meeste allergietests”, weet Ine Decuyper.
Medicinale cannabis op de helling?
Een onbekende blijft het percentage cannabisgebruikers dat het risico loopt een allergie te ontwikkelen. Men heeft daar momenteel geen zicht op, omdat niet alle cannabisgebruikers met allergische klachten zich aanmelden. Dat is in de toekomst een prioritaire onderzoeksvraag.
Stel dat het risico hoog blijkt. Komt het gebruik van medicinale cannabis dan in het gedrang? “Dat blijft momenteel nog even gissen”, luidt het antwoord. “Het gebruik van medicinale cannabis berust vooral op de werking van cannabinoïden. Steeds meer maakt men bereidingen aan waarin de cannabinoïden gezuiverd worden. Het is aannemelijk dat tijdens dit proces ook de allergene eiwitten grotendeels verwijderd worden, maar dit werd nog niet nagegaan. Vandaag hebben we nog geen bewijs dat medicinale cannabis allergie uitlokt.”
Er bestaat momenteel geen desensitisatiebehandeling voor cannabisallergie. De literatuur vermeldt één casus waarbij kortstondige desensitisatie bereikt werd. “Maar breder onderzoek hiernaar is momenteel niet voorhanden”, zegt dr. Decuyper. “Misschien komt dat er in de toekomst wel. Sommigen hopen met desensitisatie van de patiënt voor het Can s 3-eiwit ook de voedingsallergie te temperen. Momenteel moeten we vaststellen dat desensitisatie voor pollen bij mensen met hooikoorts, de ernst van de begeleidende voedselallergie meestal niet doet afnemen.”
Dr. Ine Decuyper was in 2019 één van de laureaten in de PhD Cup, een wedstrijd waarbij jonge onderzoekers de resultaten van hun doctoraatswerk zo bevattelijk mogelijk moeten voorstellen bij het grote publiek in een tijdspanne van drie minuten.
