Drink geen alcohol, rook niet, eet gezond. Elke zwangere vrouw kent dé drie geboden. Maar eigenlijk ontbreekt nog een vierde gebod: beweeg voldoende.

Waarom is het zo belangrijk om te bewegen als je zwanger bent?

Dr. Dominique Mannaerts (gynaecologe): ‘Fysiek actief zijn tijdens de zwangerschap vermindert het risico op een vroeggeboorte met 50%. Sportende vrouwen lopen bovendien 30 tot 40% minder kans om een hoge bloeddruk te ontwikkelen. Een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap is gevaarlijk, omdat het zwangerschapsvergiftiging kan uitlokken. Een bijkomende stimulans: vrouwen die sporten, hebben 24% minder kans op een bevalling met vacuümpomp.

Prof. dr. Emeline Van Craenenbroeck (cardiologe): ‘Door te bewegen vermijd je ook zwangerschapscomplicaties als diabetes. Zwangerschapscomplicaties worden vandaag trouwens gezien als een risicofactor voor cardiovasculaire aandoeningen. Een vrouw met zwangerschapshypertensie loopt maar liefst 65% meer kans om later in haar leven een hart- en vaatziekte te ontwikkelen. Helaas beweegt 85% van de zwangere vrouwen onvoldoende.’

Wat is voldoende bewegen?

Van Craenenbroeck: ‘Sinds vorig jaar geven de World Health Organisation, de European Society of Cardiologie en de American Gynecological & Obstetrical Society vrouwen de raad mee om te bewegen als ze zwanger zijn. De organisaties schuiven 150 minuten van matige inspanning per week naar voren. Dat is hetzelfde advies als voor de rest van bevolking.’

Welke sporten zijn het best geschikt?

Roeykens: ‘Een zwangerschap leidt tot heel wat fysieke veranderingen. Het is dus een goed idee om sporten te beoefenen waarmee je vaardigheden ontwikkelt die je ondersteunen in de zwangerschap, zoals kracht, lenigheid en uithoudingsvermogen.’

‘Welke sport nu precies het beste geschikt is voor jou, hangt af van je conditie, de intensiteit waarmee je sport, je ervaring … Skiën kan voor een beginnende sportster absoluut af te raden zijn, terwijl een professionele skister een zachte helling mag afdalen. Overleg dus goed met je gynaecoloog. Sporten die de meeste vrouwen gerust mogen blijven doen, zijn wandelen, fietsen en zwemmen.’

Zijn er ook sporten die je beter links laat liggen?

Roeykens: ‘Duiken is een absolute no-go vanwege de hoge druk op je lichaam en de negatieve impact op je bloedvaten. Blijf als je hoogzwanger bent ook niet te lang op je rug liggen, want dan druk je het bloedvat achter je baarmoeder dicht.’

‘Vermijd daarnaast sporten met een hoge valkans, zoals judo, of met risico op een harde impact op je buik – denk maar aan volleybal. En kies liever niet voor fysieke activiteiten die één kant van je lichaam belasten. Tennissen op hoog niveau bijvoorbeeld kan bekkeninstabiliteit veroorzaken. Wil je graag blijven fitnessen tot slot, train dan je rechte buikspieren niet te hard, zodat ze niet verkorten en ze voldoende ruimte kunnen maken voor de baby.’

Kan je sporten van het prille begin tot het allerlaatste moment?

Mannaerts: ‘Hoe vroeger je begint te sporten, hoe beter: in het eerste trimester wordt de placenta gevormd, en een goede doorbloeding heeft daar een gunstig effect op.’

Roeykens: ‘Eigenlijk begin je het best te sporten nog voor je zwanger bent. Anders is het misschien te laat om nog fit te worden. En hoe fitter je bent, hoe vlotter je bevalling.’

‘Hoe lang je mag blijven sporten, hangt af van persoon tot persoon. Sommige atletes lopen tot ver in het derde trimester wedstrijden, maar dat is niet voor iedereen weggelegd. Ook dat bespreek je het best met je gynaecoloog. Waar het voor mij op neerkomt, is: sporten mag, bewegen moet.’

Hoe probeert het UZA zwangere vrouwen aan te sporen om meer te bewegen?

Van Craenenbroeck: ‘De diensten gynaecologie, cardiologie en S.P.O.R.T.S hebben hiervoor samen een onderzoeksproject opgestart. We bestuderen welke hindernissen zwangere vrouwen ondervinden bij het sporten, en we bekijken of we die drempels kunnen wegnemen via een hybride, gepersonaliseerde begeleiding.’

‘De grootste barrière is tijd: vaak gaat het om jonge, actieve vrouwen met kleine kinderen. Ook fysieke beperkingen als bekkeninstabiliteit of rugpijn kunnen dwars liggen. De derde grote drempel is de angst van vrouwen voor vroegtijdige bevallingen of te kleine baby’s, terwijl sporten dat soort complicaties net voorkomt.’

‘Mensen doen veranderen van gedrag is heel moeilijk. De meeste zwangere vrouwen staan daar gelukkig wel voor open. We zien de zwangerschap dan ook als een gouden kans om vrouwen – en in een later stadium iedereen – meer te doen bewegen. Want niet bewegen is echt wel het nieuwe roken.’

Tips voor actieve zwangere vrouwen

• Zoek een activiteit die jou ligt.
• Drink voldoende tijdens het sporten.
• Zwangere vrouwen lopen een grotere kans op oververhitting. Sport dus niet in té warme ruimtes.
• Zoek een training buddy. Die kan je motiveren als je eens een offday hebt.