Voor de behandeling van een thoracaal aneurysma van de aorta descendens kunt u terecht in de aortakliniek van het UZ Antwerpen (UZA).

Algemeen

• Wat is een aneurysma?
• Wat is de aorta?
• Wat is een aneurysma van de thoracale aorta?

Aneurysma van de aorta descendens

• Wat is de aorta descendens?
• Wat zijn de risicofactoren?
• Wat zijn de symptomen?
• Wat zijn de risico’s van een onbehandeld aneurysma?
• Hoe wordt het behandeld?
• Hoe verlopen de nazorg en opvolging?

Wat is een aneurysma?

Een aneurysma is een uitzetting of uitstulping van een slagader (door letsel, ouderdom of ziekte) en kan op vele plaatsen in het lichaam voorkomen, zoals in het hoofd of op de aorta.

Wat is de aorta?

De aorta ontspringt aan het hart en loopt ongeveer tot aan de navel. Een deel van de aorta doorkruist de borstkas (thoracale aorta), en een tweede deel van de aorta loopt doorheen de buik (abdominale aorta). De scheiding tussen de borstkas en de buik is ons middenrif (ademhalingsspier).

Wat is een aneurysma van de thoracale aorta?

Een aneurysma kan zich op elk deel van de aorta vormen. Soms zijn twee delen van de aorta aansluitend betrokken in één lang aneurysma of is de gehele aorta aneurysmatisch vanaf zijn oorsprong aan het hart tot aan de splitsing in de buik. In dergelijke gevallen zijn meerdere interventies nodig of moet eerst het meest dringende deel te worden behandeld.

Wanneer het aneurysma zich ter hoogte van de thoracale aorta bevindt (zie figuur hierboven), spreken we van een thoracaal aorta aneurysma (TAA).

Een dergelijk aneurysma kan voorkomen in:

• het opwaartse gedeelte van de aorta (aorta ascendens)
• het horizontale deel van de aorta (aortaboog)
• het neerwaarts lopende deel van de aorta (aorta descendens)

Hieronder gaan we dieper in op een aneurysma in het neerwaarts lopende deel van de aorta (aorta descendens).

Wat is de aorta descendens?

De aorta descendens is het neerwaarts lopende deel van de aorta.

Wat zijn de risicofactoren voor een aneurysma van de aorta descendens?

• Ouderdom: naarmate men ouder wordt, neemt de kans op een thoracaal aorta aneurysma toe.
• Roken
• Een te hoge bloeddruk
• Erfelijke belasting. Deze groep mensen laat zich best screenen. 

Wat zijn de symptomen van een aneurysma van de aorta descendens?

De meeste mensen merken jarenlang niets van een thoracaal aneurysma van de aorta descendens. Meestal ontdekt uw arts deze vergroting van de thoracale slagader toevallig tijdens een radiografie (beeldvorming) voor een andere aandoening (bijvoorbeeld bij een Rx thorax, een CT-scan of NMR).

Heel soms kan een aneurysma in de borstholte leiden tot symptomen indien andere belangrijke structuren of organen verdrongen worden (zoals druk op één van de luchtwegen of druk op een zenuw, waardoor bijvoorbeeld heesheid kan ontstaan).

Wat zijn de risico’s van een onbehandeld aneurysma van de aorta descendens?

Scheuren van het aneurysma

Het aneurysma kan plots scheuren op de meest verzwakte zone en een inwendige bloeding veroorzaken. De scheur in de bloedvatwand kan gedeeltelijk of volledig zijn. De wand van de aorta is opgebouwd is uit ongeveer drie lagen. Bij een volledige scheur zijn alle lagen betrokken, bij een gedeeltelijke scheur enkel de (2) binnenste lagen. In het eerste geval spreken we van een ruptuur (breuk), in het tweede geval ontstaat een aortadissectie.

Een gescheurd thoracaal aorta aneurysma moet dringend behandeld worden.

Hoe wordt een thoracaal aneurysma van de aorta descendens behandeld?

Als de slagader in die mate uitzet of vervormd is dat hij kan scheuren, dringt behandeling zich op. Deze gebeurt in de aortakliniek en kan door open chirurgie of een endovasculaire behandeling. Beide behandelingsmethoden kennen zowel voordelen als risico’s. De behandelende chirurg overlegt binnen het aorta-team en met u welke behandelingsmethode de voorkeur geniet.

Open chirurgie

Via een insnede in de borstkas (thoracotomie) vervangt de chirurg het zieke deel van de slagader door een kunststof rechte buis (vaatprothese). Om dit te kunnen doen, wordt het bloed omgeleid van het hart naar de lies. Zo kan tijdens de vervanging bloed aan de buikorganen worden gegeven. 

De ingreep gebeurt altijd onder volledige verdoving en duurt ongeveer drie tot vier uur.

U verblijft nadien op de dienst intensieve zorg tot u weer naar uw afdeling kunt. In totaal zult u gemiddeld een tweetal weken in het ziekenhuis verblijven.

Tekening thoracotomie

Endovasculaire behandeling (thoracic endovascular aortic repair of TEVAR)

Bij de endovasculaire techniek (TEVAR-procedure) brengt de chirurg een kunstbloedvat (endoprothese) in via de liesslagaders. De endoprothese wordt juist onder de linker armslagader geplaatst, waardoor het aneurysma niet verder kan groeien of scheuren. De prothese zal zich in de aorta verankeren en wordt daarom niet vastgehecht. 

Bij de endovasculaire behandeling van een TAA wordt de borstkas niet geopend. De meeste ingrepen gebeuren door punctie van de slagaders (percutaan). De slagader wordt dus niet meer vrijgelegd. Deze techniek heeft de volgende voordelen:

• minder bloedverlies
• minder pijn en complicaties
• snellere mobilisatie uit bed en een sneller ontslag

Tekening TEVAR-procedure

Expertise in het UZA

Het UZA heeft naast de erkenning voor een eenvoudige TEVAR-plaatsing ook de erkenning en ervaring om meer complexe aneurysmata ter hoogte van de borstkas te behandelen:

• Als de linker armslagader ook overstent moet worden, wordt vooraf een bypass aangelegd tussen de nekslagader links en de armslagader links. Hierna kan dan een TEVAR-endoprothese geplaatst worden.
• Indien de slagaders van de hals ook in het aneurysma liggen, kunnen we soms gebruik maken van een prothese met een uitsparing voor de halsslagaders (fenestrated TEVAR).

De ingreep voor een klassieke endoprothese duurt ongeveer 1 uur en gebeurt bijna altijd onder plaatselijke verdoving. Zo kan de chirurg de neurologische status goed opvolgen. Voor de meer complexe protheses gebeurt de ingreep onder narcose en duurt de ingreep langer (2 uur en langer).

Hoe verlopen de nazorg en opvolging?

• Het volledig herstel duurt ongeveer twee tot drie maanden.
• Eén maand na ontslag komt u op controle op de raadpleging. U moet in principe levenslang opgevolgd worden na beide behandelingen. Na de open behandeling volstaat een controle om de 5 jaar met een scan van de borstkas. Bij de endovasculaire behandeling komt u op controle na 3, 12, 24 en 36 maanden. Nadien op indicatie.