Operatieve behandeling van lymfoedeem

Sommige patiënten komen in aanmerking voor een chirurgische behandeling van lymfoedeem. De conservatieve behandeling blijft echter zeer belangrijk ook in voorbereiding naar een eventuele operatie. De operatie is gericht op volume-reductie, en op het verbeteren van het functioneren en kwaliteit van leven.

Er zijn 3 mogelijke operaties, afhankelijk van het stadium van lymfoedeem:
 

Lymfeshunt

Voor de operatie wordt een onderzoek uitgevoerd om de functie van de lymfevaten in beeld te krijgen. Afhankelijk van het resultaat hiervan kunnen 1 of meerdere shunts worden aangelegd. 

  • De operatie gebeurt onder algemene verdoving. 
  • De chirurg maakt via een klein sneetje van ongeveer 2 cm een verbinding tussen een goed werkend lymfevat en een ader. Het lymfevocht wordt zo afgevoerd via de bloedbaan om het beschadigde weefsel te omzeilen, waardoor de zwelling vermindert.
  • De operatie duurt meestal een tweetal uur, afhankelijk van het aantal shunts dat wordt aangelegd. 
  • Na de operatie verblijft u 1 nacht in het ziekenhuis. 
  • Na de operatie moet u fysieke activiteit vermijden. 
  • Lymfedrainage mag herstart worden na een tweetal weken, wanneer de littekens goed genezen zijn.

Lymfekliertransplantatie

Een lymfekliertransplantatie kan al dan niet in combinatie met een lymfeshunt worden uitgevoerd. Indien bij pre-operatieve onderzoeken blijkt dat de lymfevaten niet meer functioneel zijn, of indien de patiënt al een lymfeklieruitruiming onderging, kan een lymfekliertransplant een goede chirurgische behandeling zijn.

  • Bij een lymfekliertransplantatie worden gezonde lymfeklieren uit de lies of borstkas/hals verplaatst naar de plaats waar deze nodig zijn (vb. oksel of lies). De getransplanteerde lymfeklieren werken enerzijds als een pomp om het lymfevocht te absorberen en naar de bloedbaan af te voeren. Anderzijds geven ze stoffen af die ervoor zorgen dat er nieuwe lymfekanaaltjes gevormd worden.
  • De operatie duurt ongeveer 5 uur.
  • Na een lymfekliertransplantatie verblijft u ongeveer 1 week in het ziekenhuis. Volledig herstel kan verwacht worden na een 4-6 weken. Fysieke activiteit dient enkele weken vermeden te worden. 
  • De lymfedrainage wordt ook hier tijdelijk gestopt tot de wonden goed genezen zijn.

Lymfoliposuctie

Bij een vergevorderd stadium van lymfoedeem en/of lipoedeem is er reeds verlittekening en vervetting van het onderhuids weefsel (stadium 3). Liposuctie is dan vaak de enige behandelingsmogelijkheid. Er zijn in dit stadium geen putjes meer in de arm te drukken, en er is geen enkele activiteit van de lymfevaten meer.

  • Bij deze operatie wordt door enkele kleine sneetjes het onderhuids vetweefsel van het aangedane lidmaat weggezogen. 
  • De operatie duurt 1,5 uur en u verblijft 1 nacht in het ziekenhuis. 
  • Het lidmaat wordt gedurende ongeveer 2 weken ingewikkeld met een drukverband, waarna kan herstart worden met een drukkous of – mouw. Deze laatste dient levenslang gedragen te worden om te vermijden dat er opnieuw oedeem en verlittekening optreedt.
  • Meestal geeft deze operatie een verbetering van de beweeglijkheid en neemt het risico op wondroos drastisch af.
  • Na volledig herstel kan fysieke activiteit worden herstart.
Laatst aangepast: 09 september 2020
Auteur(s): Team oedeemkliniek