Fertiliteitspreservatie (oncofreezing) bij de man
Bepaalde kankerbehandelingen, zoals chemotherapie en radiotherapie, kunnen invloed hebben op je vruchtbaarheid. Gelukkig zijn er verschillende mogelijkheden om je vruchtbaarheid te sparen en je kinderwens later in vervulling te laten gaan. Oncofreezing of fertiliteitspreservatie heet dat. Lees hieronder meer over de verschillende mogelijkheden en bespreek ze met je arts vóór de start van je kankerbehandeling.
Wat zijn de mogelijke gevolgen van kankerbehandelingen op je vruchtbaarheid?
Spermacellen zijn de mannelijke voortplantingscellen die worden aangemaakt in de teelballen. Bij ejaculatie (zaadlozing) verlaten de spermacellen het lichaam via de zaadleiders. Het ejaculaat, de vloeistof die vrijkomt bij ejaculatie, bevat spermacellen en vocht geproduceerd door klieren van het voortplantingsstelsel zoals de prostaat. Om een eicel op een natuurlijke manier te kunnen bevruchten, moet het ejaculaat voldoende rijpe en beweeglijke spermacellen bevatten.
Zowel chemotherapie als radiotherapie kunnen de rijping en de beweeglijkheid van de spermacellen aantasten. Deze gevolgen kunnen tijdelijk of onomkeerbaar zijn, afhankelijk van het type, de duur en de locatie van je kankerbehandeling.
Welke mogelijkheden zijn er om je vruchtbaarheid te bewaren?
Voor mannen zijn er verschillende methodes om je spermacellen preventief te beschermen tegen de schadelijke effecten van een kankerbehandeling en je vruchtbaarheid te proberen bewaren.
Je behandelend arts bespreekt samen met jou, vóór de start van je kankerbehandeling, welke preservatieopties mogelijk zijn. Dit hangt onder andere af van je aandoening, het type en de dosis van je behandeling, je leeftijd en de beschikbare tijd. Spreek gerust ook zelf je arts aan over het effect van je kankerbehandeling op je vruchtbaarheid en de verschillende preservatiemogelijkheden.
Als je in aanmerking komt voor fertiliteitspreservatie, verwijst je arts je naar de specialisten van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde (fertiliteit). Ook zij staan klaar om al je vragen te beantwoorden. Stel net zolang vragen over het onderwerp, totdat je het gevoel hebt dat je over genoeg informatie beschikt om een keuze te kunnen maken.
Invriezen en bewaren van spermacellen (cryopreservatie)
Via spermastaal
Om je spermacellen preventief te beschermen tegen de mogelijke schadelijke effecten van een kankerbehandeling, kunnen we een spermastaal laten invriezen en bewaren. Later bekijken we individueel de optie om de spermacellen te gebruiken bij een kinderwens.
Via testisbiopt (biopsie van de teelbal)
Soms (bijvoorbeeld als je te jong bent) is het niet mogelijk om voldoende bruikbare spermacellen te verzamelen via een spermastaal. In dat geval is een testisbiopsie mogelijk, waarbij we via een kleine snede weefsel uit de teelbal verzamelen. In dat weefsel wordt in het labo gezocht naar de aanwezigheid van spermacellen. Na analyse wordt het weefsel ingevroren.
De urologen bespreken uitgebreid wat je kan verwachten van de ingreep. Het fertiliteitslabo zal het testisbiopt invriezen en bewaren. Later bekijken we individueel de optie om de spermacellen te gebruiken bij een kinderwens.
Als na je kankerbehandeling blijkt dat je ondanks de bestaande fertiliteitspreservatie-mogelijkheden toch onvruchtbaar bent geworden, kan je andere opties zoals spermadonatie overwegen.
Hoeveel kost een fertiliteitspreservatiebehandeling?
Sinds 2017 heeft het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZA een overeenkomst met het RIZIV (de zogenaamde onco-conventie). Hierdoor kunnen mannen tot 45 jaar, die aan bepaalde voorwaarden voldoen, rekenen op een tegemoetkoming voor fertiliteitspreservatie.
Aanvraag door arts: verwijzingsformulier
Meer informatie?
In deze brochure vind je meer informatie over fertiliteitspreservatie bij mannen.
Heb je nog vragen? Neem dan gerust contact op met ons Centrum voor Reproductieve Geneeskunde:
- Tel: 03 821 36 84
- Fax: 03 821 39 66
- reproductievegeneeskunde [at] uza [dot] be
Je kan ook steeds bij mevr. Jacquemyn terecht voor psychologische ondersteuning.
Lotgenoten
Wil je over dit thema praten met iemand die hetzelfde meemaakt? Praat eens met een lotgenoot, bijvoorbeeld via het forum van De Verdwaalde Ooievaar, via een lotgenotengroep voor mensen met kanker of op een activiteit voor mensen met kanker.
