REACH: Early Respiratory Effects of Air pollution on CHildren

We willen graag dat onze kinderen voldoende beweging krijgen. Daarom sturen wij ze, vaak tijdens piekuren, de weg op richting school, naar de sportclub,... Maar is deze vorm van beweging wel zo gezond met de luchtverontreiniging die er in Vlaanderen is? En wat doet die luchtverontreiniging met de gezondheid van onze kinderen? Dit zijn vragen die het UZA, in samenwerking met de Universiteit Antwerpen (UAntwerpen), onderzoekt in het project: REACH. Het onderzoek staat onder leiding van prof. Stijn Verhulst, diensthoofd kindergeneeskunde en kinderlongarts.

Eerste kwantitatieve metingen bij de jeugdspelers van Beerschot

De eerste kwantitatieve metingen gingen op 4 april door bij de jeugdploegen van Beerschot met steun van DCA. In deze eerste studie willen we de effecten van acute blootstelling aan een slechtere luchtkwaliteit onderzoeken. De spelers zullen trainen op enerzijds een hele groene omgeving en anderzijds een minder groene omgeving. Voor en na de training zullen bij alle spelers verschillende testen worden afgenomen zoals een bloeddrukmeting, meting van de longfunctie, afname van een ademstaal,…

Maatschappelijk en relevant

Luchtverontreiniging is een maatschappelijk relevant en actueel thema. Zo heeft onderzoek door de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) aangetoond dat luchtverontreiniging een belangrijke impact kan hebben op onder meer luchtwegaandoeningen en hart- en vaatziekten. Ook in Vlaanderen wordt erkend dat het inademen van fijnstof niet zonder gevaar is. We moeten dus extra oplettend zijn. Kijk maar naar de invoer van lage-emissiezones in onze steden.

Waarom is onderzoek nodig?

Prof. Stijn Verhulst vertelt: ‘Intussen weten we dat zowel kinderen als volwassenen met longaandoeningen meer klachten hebben in een omgeving met veel luchtverontreiniging. Onze kinderen zijn de meest kwetsbare groep in de samenleving. Ze zijn kleiner, ademen sneller en verwerken blootstelling aan luchtverontreiniging slechter dan volwassenen. Bij het project REACH willen we voor de eerste keer in België kwantitatief vaststellen wat de impact is van luchtverontreiniging op gezonde kinderen. We vermoeden dat luchtverontreiniging een impact kan hebben op de longen en het hart- en vaatstelsel, ook bij gezonde kinderen. De mogelijkse nadelige effecten van slechtere luchtkwaliteit op de gezondheid van kinderen werd in het verleden nog niet uitvoerig onderzocht. Dit is essentieel aangezien kinderen de meest kwetsbare groep in onze samenleving zijn omdat hun longen en hart- en vaatfuncties alsook hun immuunsysteem nog in volle ontwikkeling zijn. Schade kan dus een impact hebben op latere leeftijd, tijdig detecteren en ingrijpen is noodzakelijk."

“Er is uiteraard al door verschillende instanties en organisaties onderzoek verricht naar luchtverontreiniging. UAntwerpen heeft in recent onderzoek nog de hoeveelheid fijnstof in de straten van Vlaanderen in kaart gebracht. Echter, de precieze gezondheidseffecten van luchtverontreiniging zijn eigenlijk nog niet duidelijk. Tot op vandaag zijn er geen studies beschikbaar die een rechtstreeks, één op één, relatie bestuderen tussen de graad van luchtverontreiniging (concentratie fijn stof – concentratie stikstofoxide) en de impact ervan op longfunctie en functies van hart- en bloedvaten bij kinderen. Het UZA wil graag dit onderzoek opstarten. We zien het als onze verantwoordelijkheid naar de samenleving toe".

Gezonde lucht voor gezonde kinderen

Ambassadrice Lien Van de Kelder volgt het project REACH al van bij het begin op de voet. Haar kinderen gaan naar school in centrum Antwerpen. Zij begrijpt als geen ander de bezorgdheid van vele ouders als het gaat over de effecten van luchtvervuiling op de gezondheid van kinderen:

"Prof. Stijn Verhulst is een expert in het onderzoek van de longfunctie bij kinderen, inclusief de impact van luchtvervuiling daarop. Ik deed hem het verhaal van Leefschool De Dageraad, waar mijn kinderen naar school gaan. Dagelijks reden er 600 bussen voorbij (in een corridor dan nog met hoge gebouwen) omdat er verschillende reguliere buslijnen passeerden en omdat de stelplaats van De Lijn op het einde van de straat ligt. De overlast voor de buurt is al tientallen jaren een probleem, de verhuis van de stelplaats wordt al jaren uitgesteld. Ik maakte mij, samen met de buurtbewoners, grote zorgen. Voor Stijn was dit de uitgelezen kans om vergelijkend onderzoek te doen met andere scholen die in minder vervuilende tot zelfs landelijke omgeving zijn gelegen. In 2021 werd de pilootstudie afgerond. Vanaf dit jaar zullen de vergelijkende studies tussen 7 scholen, en ook nog een aantal sportclubs opstarten. We zijn alvast benieuwd naar de resultaten.

Maar toch heeft het project intussen al iets positiefs opgeleverd. Het onderzoek van Stijn liep toevallig samen met de gesprekken over het toekomstplan voor de buurt. Onder andere het feit dat UZA de luchtkwaliteit daar aan het onderzoeken is, heeft de buurtbewoners zeker geholpen om een zekere bewustwording bij het Stadsbestuur en De Lijn te creëren. Ik kan alleen maar vaststellen dat er ondertussen veel minder bussen passeren en de straat ook heraangelegd werd zodat ze niet meer zo snel kunnen rijden. Het is een fietsstraat nu, dus voertuigen mogen de fietsers ook niet meer inhalen.

We hopen dat de impact van het project, vooral met de wetenschappelijk onderbouwde resultaten van het project, verder zijn rol in het maatschappelijke debat en in het beleid kan opnemen, zodat we onze kinderen een gezond leven in gezonde lucht kunnen garanderen."

Foto: Lien Van de Kelder

Laatst aangepast: 09 januari 2023

Auteur(s):