Wat is hooikoorts (pollenallergie of stuifmeelallergie)?

Hooikoorts is de populaire term voor pollen- of stuifmeelallergie, een allergievorm die veroorzaakt wordt door stuifmeelkorrels of pollen van bomen, grassen of (on)kruiden. Het afweersysteem reageert op de pollen (stuifmeel) door antistoffen aan te maken, wat een allergische reactie uitlokt.

Veel patiënten zijn allergisch voor verschillende pollensoorten. Zowat 20% van de Belgen lijdt aan hooikoorts, waarmee het de meest voorkomende allergie in onze streken is.

Kruisallergie

Ongeveer de helft van de patiënten met een pollenallergie vertoont een kruisallergie voor vruchten, groenten, granen, noten en/of zaden. De klachten daarbij bestaan vooral uit jeuk, irritatie, zwellingen ter hoogte van de lippen, tong en mond evenals keelholte bij het eten van rauwe groenten en vruchten.

Wat zijn de oorzaken van pollenallergie?

• Stuifmeelkorrels of pollen van bomen, grassen of (on)kruiden;
• Ook kamerplanten liggen vaak aan de basis van een pollenallergie.

Wat zijn de symptomen van pollenallergie?

Hooikoorts behoort tot de type I allergieën. Dat wil zeggen dat de symptomen snel optreden bij blootstelling aan het verantwoordelijke allergeen. Binnen enkele minuten tot maximum 2 uur na contact met de boosdoener(s) kunnen de symptomen reeds verschijnen. 

Mensen met een pollenallergie hebben voornamelijk last van: 

• niezen
• een verstopte of lopende neus
• tranende, jeukende ogen

Soms voelen ze zich ook grieperig, of hebben ze slaap- of concentratieproblemen. Andere patiënten vertonen astmasymptomen, zoals benauwdheid of een piepende ademhaling. Mensen met eczeem hebben tijdens het pollenseizoen soms meer last van opstoten.

Wanneer komen de klachten op?

De symptomen van pollenallergie zijn niet bij iedereen even ernstig. Afhankelijk van het type pollen waarvoor u allergisch bent, situeren de klachten zich tussen februari en augustus. In het slechtste geval hebt u die hele periode last van uw pollenallergie.

• Bij een allergie ten opzichte van pollen van kamerplanten uiten de symptomen zich vooral in de herfst en/of winter.
• De kruisallergie klachten(ten opzichte van groenten en vruchten) zijn niet beperkt tot bepaalde seizoenen.

Hoe wordt pollenallergie opgespoord?

Uw verhaal is de belangrijkste houvast voor de allergoloog. Daarnaast is er een bloedonderzoek en voert de arts een reeks huidpriktests uit. Het heeft daarbij geen zin om systematisch alle vruchten en groenten te testen. 

Hoe wordt pollenallergie behandeld?

Wat kan ik zelf doen tegen pollenallergie? 

Probeer stuifmeel (pollen) zoveel mogelijk te vermijden. Enkele tips:

• Op zonnige, droge en winderige dagen: blijf binnen en houd ramen en deuren gesloten. Ga niet grasmaaien. Laat desnoods iemand uw gras maaien en onkruid wieden zodat het niet in bloei komt.
• Laat in de wagen de ramen dicht en laat eventueel een pollenfilter plaatsen.
• Verlucht uw huis ‘s ochtends of na een regenbui.
• Droog uw was niet buiten.
• Buitensporten doet u best ’s ochtends.
• Plan en kies uw vakantiebestemming bewust. Vertrek buiten het pollenseizoen en ga eventueel naar de kust of het hooggebergte (zeker 1500 m).
• Hou rekening met uw pollenallergie bij de keuze van uw studie, hobby en beroep.
• Op het platteland zijn meer pollen dan in de stad.
• Bekijk de pollenconcentraties via
  1. Weerberichten
  2. Teletekst
  3. www.airallergy.be
  4. www.pollennieuws.be
  5. Pollen app 'Pollen-Info'
  6. Reisadvies: www.worldallergy.org/pollen
• Wrijf niet in uw ogen. Contactlenzen maken de zaak vaak slechter. Een (zonne)bril kan beschermend zijn. Was uw haar regelmatig (pollen blijven in haar hangen).
• Uw tuin betonneren heeft geen nut.
• Ook kamerplanten en sierboeketten geven pollen af (je kan meeldraden afsnijden). Ook (laten) stofzuigen helpt. 
• Start tijdig uw medicatie: voor aanvang van het pollenseizoen. Vele oogklachten ontstaan onrechtstreeks via de neus. Onderbreek/stop uw medicatie niet voor het einde van het pollenseizoen.
• Bij hardnekkige last die niet goed reageert op medicatie, raadpleeg opnieuw uw arts. Misschien is een bijkomende behandeling (hyposensibilisatie) mogelijk.

Behandeling bij de arts

Bij de meeste patiënten behandelt de arts alleen de symptomen, meestal met behulp van antihistaminica (medicijnen tegen allergie) in de vorm van tabletten of een neusspray met een zeer lage dosis cortisone.

Patiënten met astmasymptomen gebruiken een puffer om opstoten te onderdrukken of - bij chronische last - ontstekingsremmende medicatie in de vorm van een puf of tabletten. Ook voor kinderen is er perfect veilige medicatie.

Bij ernstige klachten moet u de behandeling starten een tweetal weken voor de symptomen gewoonlijk beginnen, en pas stoppen als de pollen waarvoor u allergisch bent, niet meer in de lucht aanwezig zijn. Als u zich daar aan houdt, is hooikoorts meestal goed onder controle te houden.

Bij patienten waarbij antihistaminica of corticoid neussprays niet voldoende blijken te zijn, kan immunotherapie (desensibilisatie) overwogen worden. 

In het UZA pakken de artsen hooikoorts multidisciplinair aan: bij hardnekkige problemen verwijzen de allergologen u soms door naar de neus-keel-oorarts of de oogarts.